Friday, 26 April 2024
Τα άρθρα Μελών και Φίλων της Παρέμβασης, όπως δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό και διεθνή τύπο.
Για να δείτε τα άρθρα ανά συγγραφέα, πατήστε εδώ .
Ίσως την πιο εντυπωσιακή αυτοαντίφαση που συναντά κανείς στην δημόσια συζήτηση περί εμβολιασμού – και περί υποχρεωτικότητάς του, γιατί και στην Ελλάδα εκεί φθάσαμε αφού βρεθήκαμε πλέον στο μέσον του καλοκαιριού με λιγότερο από 50% του συνολικού πληθυσμού πλήρως εμβολιασμένο (έτσι μετριέται η πορεία προς την ανοσία της κοινότητας, ή της αγέλης – ανοσία που με την μετάλλαξη «Δέλτα» δείχνει να απαιτεί άνω του 80% εμβολιαστική κάλυψη δυο δόσεων συν δυο εβδομάδων) – συναντά κανείς στην προχθεσινή τοποθέτηση του Αντιπρόεδρου της Κυβέρνησης και πρώην Προέδρου του ΣτΕ, Τάκη Πικραμμένου: «Βλέπω τον εμβολιασμό ως ανθρωπιστικό καθήκον», με την εξειδίκευση/διευκρίνηση ότι πρόκειται «για υποχρέωση αλληλεγγύης απέναντι στον συνάνθρωπό μας». Μια τέτοια αναφορά, που υποτάσσει την έννοια της αλληλεγγύης – έννοια που γεννιέται μέσα από την ελεύθερη επιλογή, έννοια που αποτελεί εσωτερική αξία – στην υποχρέωση/στο καθήκον, δείχνει πόσο κοντά στο αδιέξοδο βρισκόμαστε. Όμως και η δημόσια τοποθέτηση της ΟΕΝΓΕ, δηλαδή της δευτεροβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης των νοσοκομειακών γιατρών, με το «ναι στην καθολικότητα, όχι στην υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών», πάσχει από αντίστοιχη εσωτερική αδυναμία: πώς εξασφαλίζεται η καθολικότητα, άμα δεν έχει προχωρήσει έως τώρα παρόλες τις εκκλήσεις;
Την εσωτερική αντίφαση παρόμοιων δημόσιων τοποθετήσεων θα είχε θεραπεύσει το αν εκείνοι που τις εξέπεμψαν – και όλοι οι άλλοι συντελεστές του επίσημου δημόσιου λόγου – είχαν πάρει το ραβδί του προσκυνητή. Και είχαν βγει δημόσια, από νωρίς, συστηματικά, σε ενημερώσεις στα αμφιθέατρα και στα προαύλια νοσοκομείων, μιας και μιλούμε για νοσοκομειακούς σήμερα, στα σχολεία αύριο αν η συζήτηση περί υποχρεωτικών εμβολιασμών φθάσει στους εκπαιδευτικούς αύριο, ώστε να βάλουν το προσωπικό τους κύρος και τα επιχειρήματά τους και το παράδειγμά τους και την πειστικότητά τους στην πρώτη γραμμή. (Η καημένη η Επιτροπή Βιοηθικής, άλλωστε, που δέχθηκε την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών ως ultimum remedium, είχε τονίσει πώς οφείλει να προηγηθεί η διεξοδική και στοχευμένη ανάλογα με τους πληθυσμούς πειθώ. ύστερα να ακολουθήσει αποτελεσματικό πλέγμα κινήτρων, πάλιν απευθυνόμενο στον κάθε στοχευόμενο πληθυσμού. και μόνον στο τέλος-τέλος να βγει το εργαλείο/όπλο της νομοθετημένης υποχρεωτικότητας. Από δίπλα και οι έρευνες ανά τον κόσμο – καθώς δεν είμαστε μόνοι, στην Ελλάδα, σ' αυτήν την παγίδα του κορωνοϊού και του τείχους ανοσίας της αγέλης που ΔΕΝ δημιουργείται παρά τις διαβεβαιώσεις και τις εκκλήσεις – που δείχνουν ότι η επιβολή υποχρεωτικών εμβολιασμών ροκανίζει την εμπιστοσύνη).
Κάτι τέτοιο δείχνει να συνειδητοποιεί, σιγά-σιγά, και ο Πρωθυπουργός όταν κατέβηκε από την Ολύμπια στάση και, απευθυνόμενος προς τους εκπαιδευτικούς – χαρακτηριστικό: στα πλαίσια συνεδρίου για την ψυχική υγεία μετά την πανδημία με έμφαση στην ανάγκη επαναφοράς της διδασκαλίας σε κανονικές συνθήκες – τους κάλεσε όλους να εμβολιασθούν. Και χρησιμοποίησε την διατύπωση: «Σας παρακαλώ: Εμβολιασθείτε!». Όπως, αντίστοιχα, πήραν προ ημερών το ραβδί του προσκυνητή και πήγαν στην Ιερά Σύνοδο Σωτήρης Τσιόδρας και Βασίλης Κικίλιας προκειμένου να απευθύνουν προσωπικά έκκληση να μιλήσει ο άμβωνας υπέρ του εμβολιασμού και πέτυχαν η επίσημη Εκκλησία (η μεγαλύτερη ΜΚΟ παγκοσμίως, αλλά και ο ισχυρότερος μηχανισμός πολιτικής πειθούς όταν το επιλέγει...) να ταχθεί επισήμως και να καλέσει τους πιστούς να μετάσχουν στον εμβολιασμό.
Ενώ και η τοπική αυτοδιοίκηση, οι δήμαρχοι κινητοποιήθηκαν – με αρκετή καθυστέρηση, καθώς το κεντρικό Κράτος ήθελε μέχρι προ ημερών να συγκεντρώσει επάνω στον εαυτό του την προσοχή και τα φώτα της δημοσιότητας γύρω από την μάχη κατά της πανδημίας – να μιλήσουν για την ανάγκη να προχωρήσουν οι εμβολιασμοί. Το έπραξαν, ιδίως οι δήμαρχοι νησιών, απευθυνόμενοι άμεσα στους δημότες τους. βεβαίως ο ένας, από προβεβλημένο τουριστικό νησί (όχι την Μύκονο!) προτίμησε να εγκαλέσει τους εργαζόμενους της εστίασης που ήρθαν από αλλού, ένας άλλος να αναφερθεί επιφυλακτικά στο τουριστικό ρεύμα. Ωστόσο, αν μη τι άλλο, ύψωσαν την φωνή τους, εκτέθηκαν στους δημότες τους.
Ενώ λοιπόν οι νομοθετήσεις και οι «άνωθεν» τοποθετήσεις περισσότερο δείχνουν προς την απόσειση της ευθύνης – «εμείς κάναμε τα πάντα, εσείς δεν πεισθήκατε» – παρά προς το αποτέλεσμα, ο χάρτης του ECDC για το βαθύ κόκκινο (στην Κρήτη) και για το κοκκίνισμα όλο και μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας διαφωνεί με τις καθησυχαστικές δηλώσεις του υπουργού Τουρισμού. Πρόσθετο πρόβλημα, κι αυτό των διαβεβαιώσεων, που μετά από λίγο σκοντάφτουν τραυματίζοντας την εμπιστοσύνη.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 23/7/2021.
Στις κοινωνικές επιστήμες, σε ό,τι αφορά την γνώση, δεν υπάρχει καμία καθολικότητα. Καμία θεωρία που αγνοεί το κοινωνικό πλαίσιο δεν είναι πειστική. Κάθε γενίκευση που αγνοεί την πλαισιοποίηση, είτε είναι λανθασμένη είτε είναι κοινότυπη.
1. Θα προσπαθήσω να καταστήσω την παραπάνω θέση πιο σαφή παίρνοντας ως παράδειγμα τον εμβολιασμό. Παντού οι σκεπτόμενοι πολίτες θεωρούν την πανδημία έναν «αόρατο εχθρό» που βάζει σε κίνδυνο την υγεία όλων. Συχνά ο ιός οδηγεί ακόμα και στον θάνατο. Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια έκτακτη κατάσταση αντίστοιχη με αυτή του πολέμου, μια κατάσταση κατά την οποία μερικά δικαιώματα, εκ των πραγμάτων, αμβλύνονται ή/και καταργούνται. Για παράδειγμα, όταν κινδυνεύει μια χώρα να καταστραφεί ή να υποδουλωθεί, η αντίδραση είναι μια γενική κινητοποίηση όπου κάθε στρατεύσιμος που είναι υγιής υποχρεώνεται να καταταγεί στο στρατό και να πολεμήσει.
2. Στη χώρα μας, ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού θεωρεί πως έχει το δικαίωμα να μην εμβολιαστεί. Μερικοί λόγω υπερβολικού φόβου για τις αρνητικές επιπτώσεις του εμβολίου. Άλλοι λόγω κακής πληροφόρησης και σκοταδισμού. Άλλοι πάλι ως θύματα συνομωσιολογίας.
Η κυβέρνηση της ΝΔ ακολούθησε την στρατηγική της πειθούς. Υπήρξε ανεκτό να μην εμβολιαστούν ακόμα και οι γιατροί ή νοσηλευτές που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με κορωνοϊό. Η «αυταρχική» επιβολή θεωρήθηκε παραβίαση του δικαιώματος κάθε πολίτη να αρνηθεί τον εμβολιασμό. Όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός πρόσφατα, «δεν μπορώ να πιάσω κανέναν από τον λαιμό. Δεν μπορώ να καταστήσω τον εμβολιασμό υποχρεωτικό» (Καθημερινή, 4/7/21). Αυτή η στάση οδήγησε σε περισσότερα κρούσματα και θανάτους. Τελικά, μετά από μήνες καθυστέρησης, η κυβέρνηση αποφάσισε επιτέλους πως το υγειονομικό προσωπικό και όσοι απασχολούνται σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων να είναι υποχρεωμένοι να εμβολιαστούν. Αυτό όχι μόνο ήρθα αργά, αλλά και δεν αρκεί. Το ίδιο θέμα, φυσικά, έχει απασχολήσει τις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου. Κάποιες χώρες, όπως αρχικά η Ιταλία και στη συνέχεια η Γαλλία, προχώρησαν σε αντίστοιχες πρωτοβουλίες νωρίτερα.
Μερικοί υποστήριξαν πως ο υποχρεωτικός εμβολιασμός είναι αντίθετος με το Σύνταγμα. Άλλοι διαφώνησαν ως προς αυτό. Ευτυχώς, πρόσφατα, το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε πως για λόγους «δημοσίου συμφέροντος» συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων (νοσηλευτικό προσωπικό, εργαζόμενοι σε σχολεία, σε μέσα μαζικής μεταφοράς κτλ.) είναι υποχρεωμένοι να εμβολιαστούν. Πιο γενικά, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τόνισε πως ο υποχρεωτικός εμβολιασμός όλου του πληθυσμού δεν παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων.
3. Παρόλ' αυτά, για τη στιγμή μια πιο ριζοσπαστική πολιτική εμβολιασμού όλων δεν συζητείται σοβαρά. Αυτό δείχνει σε ποιον βαθμό το δικαίωμα στο μη εμβολιασμό θεωρείται ακόμα απαραβίαστο. Αυτή η στάση όμως αφαιρεί από τον εμβολιασθέντα το δικαίωμά του να προστατεύσει την υγεία του από τον μη εμβολιασμένο που αδιαφορεί για τις σοβαρές επιπτώσεις αυτής της συμπεριφοράς του. Αγνοεί, όπως λέει ο Κάντ, ότι η ελευθερία του ενός σταματάει εκεί που αρχίζουν τα όρια της ελευθερίας του άλλου. Επιπλέον, αν λάβουμε υπόψη πως ο μη εμβολιασμός μειώνει τις πιθανότητες επίτευξης ανοσίας της αγέλης, αναπαραγόμενος και μεταλλασσόμενος, το δικαίωμα του μη εμβολιασμού είναι παράλογο. Με άλλα λόγια, σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει δικαίωμα, αλλά καθήκον/υποχρέωση του πολίτη να εμβολιαστεί.
Συμπερασματικά, ο μη υποχρεωτικός καθολικός εμβολιασμός είναι είτε αποτέλεσμα του πολιτικού κόστους που δεν θέλουν να λάβουν οι κυβερνήσεις (στην Ελλάδα όπως και αλλού στο Δυτικό κόσμο), είτε προϊόν μιας εδραιωμένης άποψης πως τα δικαιώματα στις νεωτερικές κοινωνίες είναι απροϋπόθετα. Μπορεί και τα δύο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα θέματα συνείδησης είναι πολύπλοκα, ωστόσο όπως υποστήριξα στην αρχή καμία κοινωνική πράξη δεν μπορεί να ειδωθεί έξω από το πλαίσιο στο οποίο διαδραματίζεται. Η τωρινή πανδημία είναι μια έκτακτη συνθήκη όπου η ελευθερία των σκεπτικιστών ή των αρνητών του εμβολίου είναι πράξη ενάντια στις ζωές των υπολοίπων. Και αυτό δεν μπορεί να είναι ανεκτό.
*Δημοσιεύτηκε στα "Νέα" στις 24/7/2021.
Συνεχίζοντας και φέτος – για 4η χρονιά, με το 2020 να έχει υποχρεώσει σε διαδικτυακή λειτουργία – την προσπάθεια να ανοίγει την συζήτηση για την συνεχώς επανερχόμενη συζήτηση/προσδοκία/ελπίδα για αύξηση των ξένων ιδιωτικών επενδύσεων στην (αποξηραμένη από μια δεκαετία επενδυτικού κενού...) Ελληνική οικονομία, όμως όχι με πολιτική, δημοσιογραφική η ακαδημαϊκή προσέγγιση αλλά δίνοντας τον λόγο στα ανώτατα στελέχη των επιχειρήσεων, το Invest GR Forum του πεισματικού Ανδρέα Γιαννόπουλου είχε μια ενδιαφέρουσα αιχμή να παρουσιάσει. Πρόκειται για τα ευρήματα από την επεξεργασία της βάσης δεδομένων της Ernst&Young, ως βάση έρευνας για την δημιουργία του European Investment Monitor. Που διαμορφώνει μια «έρευνα ελκυστικότητας»/attractiveness survey, για μια σειρά από χώρες – όπως αυτή (η ελκυστικότητα) εκτιμάται από τα ίδια τα στελέχη των επιχειρήσεων.
Με βάση λοιπόν την έρευνα της E&Y, που στηρίχθηκε σε συμμετοχή 5.578 στελεχών, η ελκυστικότητα της Ευρώπης παραμένει – σύμφωνα με 53% των απαντήσεων – ισχυρή διεθνώς λόγω σταθερότητας ρυθμιστικού πλαισίου και πολιτικών συνθηκών, σύμφωνα με 44% λόγω αξιοπιστίας των υποδομών και άλλο τόσο λόγω ανθρώπινου δυναμικού (δυνατότητα πολλαπλών απαντήσεων). Και τούτο, παρά μια κάμψη 13% το 2020 στις άμεσες ξένες επενδύσεις/ΑΞΕ (έναντι του 2019), που ήταν η μεγαλύτερη υποχώρηση από το 2009 της κρίσης χρέους (με -11%). Όταν, λοιπόν, ερωτώνται στα πλαίσια του attractiveness survey τα στελέχη των επιχειρήσεων προς ποια χώρα θεωρούν ότι θα κατευθύνουν ξένες επενδύσεις, αναφέρουν την Ελλάδα – πλέον – στην 8η θέση . Πρώτη η Βρετανία, δεύτερη η Γαλλία, τρίτη η Γερμανία, τέταρτη η Ισπανία – όμως η 8η θέση για μιαν Ελλάδα, που από πάνω της έχει περάσει ο οδοστρωτήρας της κρίσης μιας δεκαετίας, δεν είναι κι άσχημα: προηγείται στις προθέσεις, π.χ. της Ιρλανδίας ή της Πολωνίας, ισοπαλεί με την Βουλγαρία και την Φινλανδία...
Πάμε τώρα, σιγά-σιγά, σε αποτελέσματα: το 2020, η Ελλάδα προσείλκυσε 0,70% του αριθμού ΑΞΕ (όταν η Πορτογαλία είχε 2,76%, η Σερβία 1,25%, η Ρουμανία το 0,95%), όμως το 2018 η χώρα μας βρισκόταν μόλις στο 0,34%. Η αύξηση, σε αριθμό πάντα των ΑΞΕ, ήταν 77% και μάλιστα την στιγμή που στην ΕΕ υπήρξε υποχώρηση κατά -13%. Πού πάνε, όμως, οι επενδύσεις στην Ελλάδα; Πρώτα-πρώτα σε επαγγελματικές υπηρεσίες (28%), τομέα όχι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα σε προστιθέμενη αξία, ύστερα σε λογισμικό/πληροφορική (23%), εν συνεχεία σε πετρέλαιο-φυσικό αέριο (10%). Στο 5% ισοψηφούν κλάδοι με αυξημένο ενδιαφέρον αγροτοδιατροφικός, τηλεπικοινωνίες και υγεία/φάρμακο.
Εκεί που οι προσδοκίες ανεβαίνουν αληθινά, είναι οι προθέσεις των επιχειρήσεων να επενδύσουν στην Ελλάδα την επόμενη χρονιά: 34% των ερωτώμενων απάντησαν θετικά, έναντι 28% πέρσι. Κοιτάζοντας πιο προς το μέλλον, στην ερχόμενη 3ετία αναμένεται βελτίωση από 75% των ερωτώμενων - έναντι 74% π.χ. για την Γαλλία ή 60% για την Ιταλία (62% για το σύνολο ΕΕ). Στο ερώτημα αν θα επεκτείνουν ήδη υπάρχουσες στην Ελλάδα δραστηριότητές τους, 34% απαντούν θετικά. Μεταξύ των ήδη εγκατεστημένων στην Ελλάδα, το 51% απαντά θετικά (αύξηση από το αντίστοιχο 47% του 2020), ενώ μεταξύ των μη-εγκατεστημένων 6% (μικρή αύξηση, αλλά πάντως αύξηση από το περυσινό 5%). Στους κλάδους; τώρα: σχετική απογοήτευση. Με τουρισμό κατά 42%, ψηφιακή οικονομία μόνον 14%, logistics 11%, ενέργεια-μεταφορές ανά 8%, real estate 3% . Κάπου εκεί κοντά και το είδος δραστηριοτήτων: προηγούνται τα γραφεία πωλήσεων/marketing με 33% (αρκετά «ρηχή» υπόθεση...) σε δεύτερη θέση με 18% η έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη (πάνω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο...), στο ίδιο ποσοστό η βιομηχανία (σε υποχώρηση όμως από το 2020).
Όσο για το τι είναι εκείνο που «τραβάει» ξένες επενδύσεις – σύμφωνα με τα στελέχη τους – στην Ελλάδα, πρώτη αναφέρεται η ποιότητα ζωής (70%), ύστερα οι υποδομές μεταφορών/logistics 76%, οι υποδομές τηλεπικοινωνιών και οι ψηφιακές υποδομές (73%) και σχετικά ψηλά το επίπεδο δεξιοτήτων των ανθρώπων (70%). Αναμενόμενο: πατώνουμε στην ευελιξία εργατικής νομοθεσίας (47%) και φορολογία επιχειρήσεων (42%).
Με αφορμή αυτήν την έρευνα, ειπώθηκαν διάφορα διθυραμβικά – από πλευράς Αδώνιδος Γεωργιάδη (που έκλεψε την παράσταση σχολιάζων) μέχρι και Κυριάκου Μητσοτάκη (που σχολίασε εξ αποστάσεως). «Συγκρατημένη αισιοδοξία» θα ήταν μια προ προσγειωμένη αποτίμηση της attractiveness survey της E&Y/του Invest GR.
Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση/ανάλυσή του, ο διευθύνων σύμβουλος της E&Y Πάνος Παπάζογλου κατέθεσε ένα δεκάλογο προτάσεων/υποδείξεων – που είχε το πλεονέκτημα ότι διατυπώθηκαν με εποικοδομητική/υποβοηθητική διάθεση, χωρίς την υπαγορευτικότητα που φορές-φορές χαρακτηρίζει τους συμβούλους επιχειρήσεων. Λοιπόν:
• Πρώτος τομέας όπου θα χρειαζόταν να δοθεί έμφαση, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού – ιδίως στην κατεύθυνση της πρόσκτησης τεχνολογικών δυνατοτήτων, της επανακατάρτισης. Στο φόντο, το συνεχώς επανερχόμενο θέμα του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και των soft skills μιας και μιλάμε για δεξιότητες.
• Στην συνέχεια, η ενσωμάτωση της τεχνολογίας στην λειτουργία των επιχειρήσεων ως «καθημερινή», γενικευμένη επιλογή. Εδώ, το κεντρικό ζητούμενο είναι να παρακολουθεί η Ελλάδα τον ζαλιστικό ρυθμό μεταβολής στις τεχνολογικές δυνατότητες – ως ρουτίνα, όχι ως εξαίρεση.
• Ακολουθεί η αποδοχή της πρόκλησης της βιωσιμότητας. Εδώ το θέμα δεν είναι μόνο/δεν είναι τόσο η ανταπόκριση στους «μεγάλους» στόχους όπως της απανθρακοποίησης ή του Ευρωπαϊκού σχεδίου «Fit for 55», όσο η καλλιέργεια και ενσωμάτωση της λογικής της κυκλικής οικονομίας.
• Αναμενόμενο: αντιμετώπιση του φορολογικού και ασφαλιστικού κόστους. Αυτή την σύσταση, ασφαλώς την κατέγραψαν με αίσθηση δικαίωσης οι σημερινοί διαχειριστές των επιλογών πολιτικής, με τις φορολογικές και κοινωνικοασφαλιστικές μειώσεις που συνεχίζονται και στην φάση κρίσης Covid.
• Συμπλήρωση/αντίστιξη του προηγουμένου, η αναφορά στην ανάγκη για συνεχιζόμενη τόνωση της οικονομίας. Μετάφραση: τα επιχειρηματικά στελέχη ενθουσιωδώς «συμπαρατάσσονται» στην λογική της μη-απόσυρσης, για μακρό δε χρονικό διάστημα, των μέτρων έκτακτης στήριξης λόγω Covid. (Εδώ οι Κεντρικές Τράπεζες βρίσκονται σε ευθυγράμμιση με μια τέτοια λογική!...).
• Επόμενο βήμα προτεραιοτήτων, η ανταπόκριση στο νέο μοντέλο εργασίας. Η αναφορά, εδώ, δεν είναι μόνο στην γνώριμή μας τηλεργασία, αλλά και στην συνολική μεταβολή της οργάνωσης και λειτουργίας της εργασίας: θάξιζε εμβάθυνση...
• Ακόμη περισσότερη εμβάθυνση θάξιζε η άλλη επισήμανση: εκείνη σχετικά με την «δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας». Εδώ, μπορεί κανείς να διακρίνει – παράλληλα – μια εκδοχή mea culpa του επιχειρηματικού κόσμου για την έως τώρα βραχυπρόθεσμη προσέγγιση/short-termism, αλλά και μια υπόδειξη για την υπέρβαση της «μεσογειακής προσέγγισης» της οικονομικής πολιτικής στην γραμμή του stop-and-go στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης.
• Όπως η προηγούμενη αναφορά, έτσι και εκείνη που άγγιξε την ανάγκη ετοιμότητας για την διαχείριση κρίσεων έχει να κάνει με τα άμεσα διδάγματα του σοκ την πανδημίας Covid. Πάνω από τις δυο αυτές λογικές – της μακροπρόθεσμης αξίας και της διαχείρισης κρίσεων – σωστά θα διακρίνει κανείς το αίτημα της resilience/ανθεκτικότητας. Που, για μιαν επιχείρηση, ταυτίζεται συχνά με την επιβίωση. για μια χώρα, με την μη (περαιτέρω) υποχώρηση.
• Στην προτελευταία θέση του δεκαλόγου E&Y συναντά κανείς κάτι απροσδόκητο: την επισήμανση της ανάγκης για προσοχή στην περιφερειακή διάσταση. Σε μια εποχή όπου, π.χ. το Ευρωπαϊκό RRF αλλά και το «δικό μας» Εθνικό Σχέδιο δεν δίνουν και τόση σημασία σ' αυτήν την διάσταση, της άμβλυνσης των περιφερειακών ανισοτήτων, έχει αρκετά ενδιαφέρον να βλέπει κανείς μια έρευνα στον επιχειρηματικό κόσμο να εγείρει το ζήτημα.
• Τέλος, έγινε αναφορά στην έμφαση που αξίζει/χρειάζεται να δοθεί στην οικονομική διπλωματία, δηλαδή στην επίσημη εξωστρέφεια της εξωτερικής πολιτικής. Ευτυχής, μάλλον, παρακολουθούσε αυτήν την αιχμή ο αρμόδιος υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης...
Αρχή μιας συγκροτημένης συζήτησης θα μπορούσε να είναι – ειδικά για μια Κυβέρνηση με κατατεθειμένη φιλο-επιχειρηματική προσέγγιση πολιτικής – ένας τέτοιος δεκάλογος. Αν, βέβαια, υπήρχε δημόσια συζήτηση στην εποχή μας.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 15/7/2021.
Το γεγονός ότι ο Πρόεδρος του ΣΕΒ, ο Δημήτρης Παπαλεξόπουλος – εκπρόσωπος ενός από τα τελευταία εναπομένοντα δείγματα της μεταποίησης/βαριάς βιομηχανίας στην αποβιομηχανισμένη Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, συνεχιστής του «Τιτάνα» των Κανελλόπουλων αλλά και γιος του Θόδωρου Παπαλεξόπουλου που η δική του θητεία στο πηδάλιο του ΣΕΒ είχε συνδεθεί με την (λησμονημένη, σιγά-σιγά) έννοια του κοινωνικού διαλόγου – έκρινε χρήσιμο, στην φετινή Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου, να επιμείνει στον στόχο μιας ανάπτυξης «συμπεριληπτικής, διατηρήσιμης και βιώσιμης» έχει την σημασία του. Όπως και το ότι η όλη διοργάνωση στηρίχθηκε στο μότο «επενδύουμε στο εμείς» - πέραν του περίπου πάγιου «χαράζουμε το μέλλον».
Ασφαλώς παρόμοιες διακηρύξεις δεν διεκδικούν πρωτοτυπία. Όμως η αναφορά στην συμπεριληπτικότητα, την inclusiveness που τόσο έχει «τρέξει» στον πολιτικό λόγο του Τζο Μπάιντεν/των Αμερικανών Δημοκρατικών, αλλά και της Προέδρου της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ (ήδη από την εποχή του ΔΝΤ< δε) και το ότι ως πρώτο στόχο απαρίθμησε το «να φέρουμε πιο κοντά τις επιχειρήσεις στην κοινωνία» (εδώ, ειλικρινά, διακρινόταν η σκιά Θόδωρου Παπαλεξόπουλου ...), ύστερα την καινοτομία, την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζόμενων («όλων των εργαζόμενων», πάλι Θ. Παπαλεξόπουλος), παραπέρα την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, σε τελευταία δε θέση την «σύγχρονη βιομηχανική πολιτική», αυτό δείχνει ότι «κάτι» υπάρχει στον αέρα. Βλέπετε, όταν πριν λίγες μόνο μέρες – προκειμένου να στηρίξει την οξεία κριτική του για το Εργασιακό Χατζηδάκη – ο Αλέξης Τσίπρας είχε μιλήσει για μιαν «ανάπτυξη που πρέπει να είναι συμπεριληπτική» και όχι για λίγους επιχειρηματικούς ομίλους (το πλαίσιο ήταν η σχεδόν νοσταλγική αναφορά του στην μείωση του χρόνου εργασίας, με στόχο 35ωρο...), λιγότερα πολεμοφόδια δαπανήθηκαν για να «απαντηθεί» η πρόταση για μείωση του χρόνου εργασίας που αληθινά δύσκολα βγαίνει πέρα στην σημερινή (και αυριανή) συγκυρία, ενώ πολύ περισσότερα για να κυνηγηθεί – ως πολυσύλλαβος; ως λόγιος; ως εισαγόμενος; – ο όρος «συμπεριληπτική» ανάπτυξη.
Φαίνεται λοιπόν, ότι τον όρο θα χρειαστεί τελικά να τον μάθουμε! Το «nobody left behind», την απόρριψη της εγκατάστασης των ανισοτήτων. Όχι δε μόνο για λόγους πολιτικής ηθικής, αλλά και για την ίδια την αποτελεσματικότητα των οικονομιών: ας προσεχθεί αυτό.
Διόλου τυχαία, και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στην δική του παρέμβαση (με φόρμα συζήτησης με Αλβέρτο Μπουρλά) στην ΓΣ του ΣΕΒ, πέραν της αναμενόμενης διακήρυξης ότι «η χώρα είναι πολύ καλά προετοιμασμένη για το νέο αναπτυξιακό άλμα» (ως είδος εγγυητή της υγειονομικής ησυχίας, υποθέτει κανείς, η παρουσία Μπουρλά/Pfizer), στάθηκε στην επισήμανση ότι οι συνθήκες είναι καλές για μιαν «ανάπτυξη που θα περιορίζει τις ανισότητες», μιαν ανάπτυξη «διαφορετική από των προηγούμενων δεκαετιών». Με την άλλη ατάκα, «τώρα που οι συνθήκες είναι καλές, επενδύστε στην Ελλάδα» να συνδέει με τις πάγιες εκκλήσεις της Ελληνικής πολιτικής τάξης – ακόμη από εποχής Γεράσιμου Αρσένη! – προς την εκφραζόμενη κατά τεκμήριο από τον ΣΕΒ επιχειρηματική να προχωρήσει επενδυτικά, στην Ελλάδα...
Ξαναπερνώντας από Τσίπρα, στον ΣΕΒ μίλησε σε κάπως υψηλούς τόνους και καταγγέλλοντας «το κυρίαρχο οικονομικό δόγμα» και ζητώντας «μια νέα οικονομική πολιτική», για να δώσει πρώτη προτεραιότητα στην μείωση των ανισοτήτων, ύστερα στην προστασία του περιβάλλοντος (το πράσινο δεν θα μπορούσε να λείψει), κλείνοντας με την προοπτική «μακράς, βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης».
δεν θα αδικήσουμε τον αναγνώστη που θα μας παραπέμψει στην δεύτερη σκηνή της δεύτερης πράξης του Άμλετ, και δη στο «words,words,words». Όμως τόση (και τέτοια) σύγκλιση στην συμπεριληπτικότητα και στην προτεραιοποίηση – να κι άλλη πολυσύλλαβη λέξη! – της μείωσης των ανισοτήτων, με οικονομική δε λογική, δεν μπορεί να αγνοηθεί εύκολα.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr την 1/7/2021.
Ας μείνουμε για μιαν ακόμη μέρα στα υψιπετέστερα Ευρωπαϊκά – έως ότου δηλαδή ξεκαθαρίσει πειστικότερα ο ορίζοντας σχετικά με το πώς διαμορφώθηκε η κατάσταση στα ΕυρωΤουρκικά και το τι συνεπάγεται αυτό για τα ΕλληνοΤουρκικά (με την Ελένη Σουρανή να τροχιοδρομεί σιγά-σιγά για την Πρεσβεία στην Ρώμη, άρα με χρονικό όριο στο σχήμα άμεσης επαφής εκτόνωσης των ΕλληνοΤουρκικών με Ιμπραήμ Καλίν...). Βλέπετε, οι άμεσες δηλώσεις και τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου λένε μέρος μόνο της ουσίας. Ας δούμε λοιπόν σήμερα κάτι πιο μακροπρόθεσμο: την Διάσκεψη για «Το Μέλλον της Ευρώπης», δηλαδή μια σειρά από πρωτοβουλίες που έχουν δρομολογηθεί, με το εναρκτήριο λάκτισμα να έχει δοθεί στις 9 Μαΐου («Ημέρα της Ευρώπης»: χαρακτηριστικά, υπάρχουν δυο «Ημέρες της Ευρώπης» , την μια γιορτάζει η ΕΕ στις 9/5, την άλλη το Συμβούλιο της Ευρώπης στις 5/5...), στο Στρασβούργο. Την πρωτοβουλία αυτή, μετά και την επιτάχυνση διαδικασιών και το ξεπέρασμα ταμπού που έφερε η απόφαση για μιαν κάποια αμοιβαιοποίηση χρέους με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας/το όλο σχήμα του Next Generation EU, είχε προωθήσει εμφατικά ο Πρόεδρος Μακρόν. Ο οποίος και κήρυξε στο Στρασβούργο, περίπου ως αμφιτρύων, τις εργασίες της τωρινής Διάσκεψης σε ΕυρωΚοινοβουλευτικό φόντο. Προσήλθαν άλλωστε και πολλοί άλλοι κεντρικοί πολιτικοί τενόροι – από Γερμανία, λόγω προϊούσας δύσης του άστρου της Καγκελαρίου Μέρκελ, ήρθε στο προσκήνιο ο Πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Στάινμάγιερ. Αυτονόητα, συστρατεύθηκαν οι Πρόεδροι των θεσμικών οργάνων Νταβιντ Σασόλι, Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν και Αντόνιο Κόστα (ως Πρόεδρος του Συμβουλίου), κυρίως όμως αποφασίστηκε ότι στις διαδικασίες θα μετέχουν – πέραν των 108 Ευρωβουλευτών και εκπροσώπων των Κυβερνήσεων των «27», και εκπρόσωποι της Κοινωνίας Πολιτών (κυρίως επιστρατευόμενοι από μελετητικά κέντρα ή/και ΜΚΟ σε κάθε χώρα: παράδειγμα, σ' εμάς, το ΕΛΙΑΜΕΠ όπου έχει δημιουργηθεί με στήριξη fellowship μηχανισμός για διάχυση της ενημέρωσης και κινητοποίηση).
Προκειμένου να υπάρξει η αίσθηση – ή τουλάχιστον να δοθεί η εντύπωση – ευρύτερης συμμετοχής της κοινής γνώμης, άνοιξε πλατφόρμα η οποία (θεωρείται ότι) δίνει την ευκαιρία σε κάθε Ευρωπαίο και κάθε Ευρωπαία να καταθέσει απόψεις ή/και προτάσεις. Η πλατφόρμα αυτή είναι ήδη ανοιχτή από τις 19 Απριλίου και στην επεξεργασία των (κατ' ανάγκην ετερόκλητων) τοποθετήσεων που ήδη συλλέγονται – βέβαια μέχρι την έναρξη των εργασιών της Διάσκεψης είχαν υπάρξει μόλις μονοψήφιος αριθμός χιλιάδων συμμετοχών... – αναφερόταν ότι θα αξιοποιηθεί μέχρι και τεχνητή νοημοσύνη.
Όπως κι αν έχει το πράγμα, στην εναρκτήρια σύνοδο της κυρίως Διάσκεψης σε Ολομέλεια, με τον πάντα δυναμικό Γκυ Φέρχοφσταντ – Φιλελεύθερο Βέλγο Ευρωβουλευτή – να μιλά για «σκυταλοδρομία αλλαγών και μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής πολιτικής», και τον αρμόδιο Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μάρος Σέρκοβιτς να δεσμεύεται εκ μέρους της Επιτροπής ότι το ίδιο το Πρόγραμμα Δράσης της θα στηρίζεται εφεξής στις προτάσεις της Διάσκεψης, έγινε (αυτονόητα...) φανερό ότι ούτε αυτό το forum μπορεί να διαμορφώσει συνθήκες ουσιαστικής συζήτησης. Παράδειγμα: στις τοποθετήσεις των συμμετεχόντων δόθηκε ο χρόνος του ενός λεπτού για καθεμια ή καθένα τους...
Αναμένεται τώρα η συνέχεια. Πάντως, μην παραβλέπουμε ότι συμμαχία μιας ντουζίνας χωρών, αρκετών με Ευρωδιστακτική παράδοση – στο μέτρο που, σ' αυτές, υπήρξαν τα δημοψηφίσματα με αρνητική έκβαση για το ΕυρωΣύνταγμα ή/και για συμμετοχή στην Ευρωζώνη – μεταξύ τους η Ολλανδία, η Δανία, η Σουηδία ή η Ιρλανδία, αλλά από δίπλα και η Αυστρία, η Τσεχική Δημοκρατία, οι 3 Βαλτικές, η Μάλτα... – ήδη ζήτησαν και πέτυχαν την διαβεβαίωση ότι το εγχείρημα της Διάσκεψης για «Το Μέλλον της Ευρώπης» δεν θα δημιουργήσει νέες/πρόσθετες νομικές δεσμεύσεις, ούτε θα φέρει επικαλύψεις ή διατάραξη στις κυρίως νομοθετικές διαδικασίες της Ένωσης. Η σκιά της Συνέλευσης/Convention για το Μέλλον της Ευρώπης που είχε ξεκινήσει πριν δυο δεκαετίες με πολλές ελπίδες και προσδοκίες μετά την Κορυφή του Λάκεν (Δεκέμβριος του 2001) με πανηγυρική Διακήρυξη, που «έτρεξε» επί δυο χρόνια με Προεδρία του μακαρίτη Βαλερύ Ζισκάρ ντ Εσταίν και που κατέληξε (Ιούλιο του 2003) με Σχέδιο Συντάγματος για την Ευρώπη το οποίο... καταβυθίστηκε με τα δημοψηφίσματα Γαλλίας και Ολλανδίας για να διασωθεί ως Συνθήκη της Λισσαβώνας (Δεκέμβριο του 2007) και κατόρθωσε να απογοητεύσει τους πάντες, η σκιά αυτή είναι φανερό ότι έχει διδάξει τους τωρινούς.
Συνολικά, «μικρό καλάθι».
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 25/6/2021.
Με την παρουσία της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας φον ντερ Λάϊεν στην Αθήνα – με αίσθηση της ανάγκης για τελετουργίες, η vDL (αυτή είναι η βρυξελλιώτικη κωδική ονομασία της) βρέθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Αρχαία Αγορά, σε μια απόπειρα ανάκλησης στην μνήμη ημερών Φρανσουά Μιτεράν με Ανδρέα Παπανδρέου και Μελίνα... – δόθηκε το εναρκτήριο λάκτισμα στο εγχείρημα "Greece 2.0". Δηλαδή στην με Ευρωπαϊκή (συν)χρηματοδότηση προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας μετά την πανδημία του κορωνοϊού. Η Πρόεδρος της Επιτροπής βρέθηκε και στην Ιβηρική, Πορτογαλία/Ισπανία, με λιγότερη μεν θεατρικότητα αλλά την ίδια υπόσχεση/προσδοκία ότι το πακέτο New Generation EU δεν θα επιτρέψει να βαθύνουν κι άλλοι οι ανισότητες, ότι δεν θα μείνει πίσω κι άλλο ο Ευρωπαϊκός Νότος...
Την ίδια μέρα, ο πλανητικός οίκος μόδας – αλλά η μόδα στην εποχή μας είναι κάτι πολύ περισσότερο από υψηλή ραπτική. είναι όνειρο ένταξης και αναγνώρισης – Dior θέτει την Ελλάδα, για την ώρα μέσω του Παναθηναϊκού Σταδίου: οι λήψεις από Παρθενώνα θα ακολουθήσουν, στο φως μιας διαφορετικής διεθνούς προσοχής ("Dior Celebrates Greece"). Λίγο με υπόμνηση αρχαιοελληνικών αξιών (phos και kallos), λίγο λαϊκή τέχνη και λίγο μνήμη Ολυμπιακών Αγώνων και λίγο 200 χρόνια, δηλαδή με την εκλεπτυσμένη – η μάρκα Dior το εγγυάται, αυτό τουλάχιστον! – εκδοχή του pot-pourri, όχι μόνο οι 400 υψηλοί προσκεκλημένοι (κάθε προσκεκλημένος του Dior είναι «υψηλός») αλλά και εκατομμύρια κόσμος μέσω τηλεόρασης και streaming θα παρακολουθήσουν. Από κάθε γωνία της υφηλίου.
Μας το εκμυστηρεύθηκαν και τείνουμε να το πιστέψουμε: μ' όλα αυτά εν εξελίξει η Lamda/Λάτσης, παρεκλήθη να μετακινήσει για την επόμενη εβδομάδα τις ανακοινώσεις για εκκίνηση του Ελληνικού (αυτή την φορά με εκταμίευση των πρώτων 300 εκατομμυρίων ευρώ, συν την κατάθεση της εγγυητικής 347 εκατ.) ως έργου ανάπλασης/ανάπτυξης μετά και την άρση των τελευταίων δικαστικών εκκρεμοτήτων. Αυτό, δε, παρά το γεγονός ότι η αποχώρηση ή πάντως απομάκρυνση της Mohegan από το σχήμα με ΓΕΚ/ΤΕΡΝΑ για το καζίνο, δημιουργεί ένα ζητηματάκι αντικατάστασης του κεντρικού αυτού στοιχείου της τεχνογνωσίας παιγνίων (ενδιαφέρον να σημειώσει κανείς πώς η Lamda δέχθηκε/ζήτησε να φύγει από την μέση το προαπαιτούμενο/condition precedent για το Καζίνο). Κάποιος κατά τα φαινόμενα συνειδητοποίησε ότι η συσσώρευση κινήσεων παραγωγής ενθουσιασμού κινδυνεύει να κάψει την ίδια την θετική δυναμική και «κράτησε πίσω» το Ελληνικό.
Πάντως, όλη αυτή η συσσώρευση εμβληματικών κινήσεων – έχουμε βλέπετε και τον Elon Musk, της Tesla και της SpaceX, τον άνθρωπο που με ένα tweet του αυξάνει κατά 10% την αξία του κλονισμένου Bitcoin μέσα σε μια μέρα, να χρησιμοποιεί στον ιντερνετικό δημόσιο λόγο του το σωκρατικό, πλην σε εκδοχή Διογένους Λαέρτιου «ειδέναι μεν μηδέν, πλην αυτό τούτο ειδέναι»! σε άπταιστα αρχαία, με πνεύματα και τόνους στο Twitter – μέχρι στιγμής δεν έκανε την Κυβέρνηση να απογειωθεί με αναφορές σε «νέα εποχή» της Ελλάδας/της Ελληνικής οικονομίας. Και τούτο, παρά το ότι πιο πρακτικές και προσγειωμένες ενδείξεις – από το 5ετές ομόλογο που, ένα μήνα μετά την έκδοση του στο 0,2%, πέρασε σε αρνητικό έδαφος μέχρι τα έσοδα Μαϊου που ξεπέρασαν κατά τι (1,6%) για πρώτη φορά τον προϋπολογισμένο στόχο, στηρίζοντας έτσι τον ισχυρισμό ότι τα ευμενή αποτελέσματα του α΄3μήνο σε (επίπεδο ΑΕΠ ύφεση μόνο -2,3%) έναντι του 2020 επιτρέπουν να γίνεται λόγος για θετική πορεία 6μήνου.
Στο τελευταίο αυτό ζήτημα, των θετικών ενδείξεων και της επικοινωνιακής αυτοσυγκράτησης, θα επανέλθουμε. Όμως στο ερώτημα που θέτουν οι δημόσιες/διεθνείς κινήσεις ανάδειξης της Ελλάδας/των Ελληνικών πραγμάτων, το: «χρειάζεται η Ελλάδα επανανακάλυψη»; θα δώσουμε την απάντηση «Ναι!».
Αλλά με μεγάλη, πολύ μεγάλη προσοχή στο «πώς».
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr. στις 18/6/2021.
1. Πριν από την Βιομηχανική Επανάσταση η κατ' οίκον οικονομία (domestic economy) ήταν κυρίαρχη. Η παραγωγή γίνονταν στον οικογενειακό χώρο όπου ο παραγωγός κατείχε, σε έναν μεγάλο βαθμό, τα μέσα παραγωγής. Με την Βιομηχανική Επανάσταση παρατηρούμε την σταδιακή προλεταριοποίηση των εργαζομένων στις μεγάλες βιομηχανικές μονάδες όπου οι εργαζόμενοι δεν είχαν εργατικά δικαιώματα. Υπήρχε δηλαδή μια τεράστια ανισορροπία δύναμης μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου σε ένα πολιτικό πλαίσιο όπου το κράτος λειτουργούσε απλά ως «νυχτοφύλακας», δηλαδή δεν επενέβαινε στον εργασιακό χώρο. Αυτή η κατάσταση οδήγησε στην πλήρη εξαθλίωση. Όχι μόνο των ενηλίκων, αλλά και μικρών παιδιών που δούλευαν 12-14 ώρες τη μέρα κάτω από συνθήκες απόλυτης βαρβαρότητας. Η κατάσταση άλλαξε σταδιακά με την οργάνωση των εργατών σε συνδικάτα. Αυτό επέφερε μια σχετική ισορροπία δύναμης μεταξύ εργαζόμενων και εργοδοτών. Έτσι, ο συνδικαλισμός καθιερώθηκε ως γενικός θεσμός σε όλες τις πολιτισμένες κοινωνίες του δυτικού κυρίως κόσμου.
2. Μετά την οικονομική κρίση του 2008, η πανδημία οδήγησε στην ενδυνάμωση του συνδικαλισμού στην Ευρώπη αλλά και, επί προεδρίας Μπάιντεν, στις ΗΠΑ. Πιο γενικά, παρατηρούμε το πέρασμα από νεοφιλελεύθερες σε σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές. Στον χώρο της εργασίας παρατηρούμε συστηματικές προσπάθειες στήριξης των συλλογικών συμβάσεων. Σε αντίθεση με τις παραπάνω εξελίξεις, στη χώρα μας η κυβέρνηση προτείνει ένα εργασιακό νομοσχέδιο που κινείται προς την αντίρροπη κατεύθυνση. Ένα νομοσχέδιο νεοφιλελεύθερου «εκσυγχρονισμού» που περιθωριοποιεί τα συνδικάτα και προωθεί την ατομική σχέση του εργαζόμενου με τον εργοδότη. Προτείνει μια σειρά από μέτρα που επιφανειακά φαίνεται να εξασφαλίζουν την αυτονομία του εργαζόμενου και να του παρέχουν περισσότερη ασφάλεια και περισσότερα δικαιώματα. Για παράδειγμα, δικαιώματα όπως η προστασία της μητρότητας με καθιέρωση άδειας από τη σύλληψη μέχρι 18 μήνες, άδεια πατρότητας 14 ημερών, προστασία του πατέρα από την απόλυση για 6 μήνες μετά τον τοκετό κλπ. Όσο γα την ψηφιακή κάρτα εργασίας, και αυτή εξασφαλίζει τα δικαιώματα των εργαζομένων. Αφού γίνεται έλεγχος τήρησης του ωραρίου, αποφεύγονται περιπτώσεις όπως η μη δήλωση επιπλέον ωρών εργασίας που ο εργοδότης υποχρεώνει τον εργαζόμενο να δουλέψει. Αποφεύγονται επίσης οι απλήρωτες υπερωρίες και άλλες περιπτώσεις εργοδοτικού καταναγκασμού.
Σε ό,τι αφορά τώρα την κατάργηση του ωραρίου, η κυβέρνηση υποστηρίζει πως σαφώς δεν το καταργεί. Αντίθετα δίνει τη δυνατότητα στον εργαζόμενο να χειριστεί τις καθιερωμένες 40 ώρες εργασίας με πιο ευέλικτο τρόπο. Με τρόπο που να συνάδει με τις συγκεκριμένες ανάγκες του καθενός. Επιπλέον, όποιος εργαζόμενος επιθυμεί να κερδίσει περισσότερα χρήματα, το όριο των υπερωριών αυξάνεται στις 150 ώρες. Τέλος, σε περιπτώσεις εξ αποστάσεως επικοινωνίας εργοδότη και εργαζόμενου, ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί κάθε πίεση για περαιτέρω εργασία με το κλείσιμο, για παράδειγμα, του τηλεφώνου ή του υπολογιστή.
3. Όλα τα παραπάνω φαίνονται, εκ πρώτης όψεως, εντυπωσιακά αλλά είναι υπερφίαλα και, ουσιαστικά, ανεφάρμοστα. Ο εργοδότης, επειδή έχει πολύ μεγαλύτερη δύναμη από τον εργαζόμενο, μπορεί να βρει τρόπους να καταργήσει στην πράξη τη θέσπιση των παραπάνω δικαιωμάτων. Αν όχι άμεσα, σίγουρα έμμεσα. Σε περίπτωση, για παράδειγμα, της άδειας μητρότητας από τη σύλληψη μέχρι 18 μήνες, ο εργοδότης μπορεί να στείλει το μήνυμα πως εάν η εργαζόμενη δεν δεχθεί να μειώσει τον χρόνο της άδειάς της, αυτό μπορεί να έχει επιπτώσεις στο μέλλον. Δεν είναι και τόσο δύσκολο να αιτιολογήσει ένας εργοδότης την απόλυση όσων εργαζομένων δεν συμφωνούν με τις αυθαίρετες απαιτήσεις του – λόγω, για παράδειγμα, οικονομικής κρίσης της επιχείρησής του. Με άλλα λόγια, τα εργατικά δικαιώματα, όταν δεν είναι αποτέλεσμα συλλογικών συμβάσεων, ουσιαστικά καταργούνται. Γιατί χωρίς την ύπαρξη ισχυρών συνδικάτων δεν αλλάζουν την ανισορροπία δύναμης μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Κυρίως την τωρινή περίοδο όπου γιγαντιαίες επιχειρήσεις, όπως η Amazon και το Facebook, συγκεντρώνουν τέτοια οικονομική και πολιτική δύναμη που ελέγχουν κυβερνήσεις και υποσκάπτουν τους δημοκρατικούς θεσμούς.
4. Τελειώνω με μερικές σύντομες παρατηρήσεις σε ό,τι αφορά τις απεργίες και τις εργατικές κινητοποιήσεις. Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως μια απεργία μπορεί να θεωρηθεί παράνομη από την Δικαιοσύνη – ενώ δεν επιτρέπεται η ακύρωσή της από δευτεροβάθμιες ή τριτοβάθμιες επαγγελματικές οργανώσεις. Με ποιο σκεπτικό προκρίνεται αυτό το μέτρο, ιδίως σε μια χώρα όπου η δικαιοσύνη επηρεάζεται συχνά από την κυβέρνηση; Επιπλέον, όπως σωστά υποστηρίζει η αντιπολίτευση, η κυβέρνηση προσπαθεί να εκφοβίσει τους συμμετέχοντες σε απεργιακές κινητοποιήσεις προβλέποντας ένα προσωπικό ασφαλείας για τη λειτουργία των επιχειρήσεων που μπορεί να φτάσει το 40%. Είναι προφανές πως ο τρόπος επίλυσης των προβλημάτων που σχετίζονται με τις απεργίες και τις εργατικές κινητοποιήσεις λύνονται μόνο μέσω συνεννοήσεων μεταξύ συνδικάτων, άλλων ενδιαφερόμενων μερών και οργανώσεων στον χώρο της κοινωνίας των πολιτών. Δεν είναι δυνατόν να λυθούν μέσω της αστυνομίας και δικαστικών αποφάσεων. Βέβαια, στα εν λόγω θέματα ο εγχώριος συνδικαλισμός είχε και εξακολουθεί να έχει αδυναμίες. Αλλά πρέπει και μπορεί να αλλάξει αποτελεσματικά μόνο «από μέσα». Από τους συνδικαλισμένους και μη συνδικαλισμένους εργαζόμενους, και από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες. Δεν πρόκειται να αλλάξουν από μια κυβέρνηση που υπονομεύει το εργατικό κίνημα γενικότερα.
Συμπέρασμα: Υποτίθεται πως η Νέα Δημοκρατία θέλει να εκσυγχρονίσει το εργατικό δίκαιο που δεν ανταποκρίνεται πια στη σύγχρονη εποχή. Στην πραγματικότητα όμως, είναι η νεοφιλελεύθερη πολιτική της που στον χώρο της εργασίας αλλά και πιο γενικά δεν αντιλαμβάνεται τη σημερινή πραγματικότητα. Δεν κάνει βήματα προς τα μπρος, αλλά προς τα πίσω. Δεν είναι δυνατόν, όπως υποστηρίζει ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, να δώσει περισσότερα δικαιώματα στον εργαζόμενο στη βάση ιδιωτικής σύμβασης ενός εργαζόμενου με έναν πολύ πιο ισχυρό εργοδότη. Αυτό δεν το αντιλαμβάνεται ο κ. Χατζηδάκης, αλλά το αντιλαμβάνονται οι συνδικαλιστικές οργανώσεις που συνδέονται με την ΝΔ. Ο υπουργός υποστηρίζει πως το προτεινόμενο νομοσχέδιο έχει δύο στόχους: την ανάπτυξη και την παροχή περισσότερων δικαιωμάτων στους εργαζόμενους. Το νομοσχέδιο όμως δεν οδηγεί ούτε στον πρώτο ούτε στον δεύτερο στόχο.
Στην σημερινή Κυβέρνηση, που κλείνει σε λίγες μέρες δυο χρόνια παραμονής στην εξουσία χωρίς (δημοσκοπικά τουλάχιστον) να έχει καταβάλλει έστω και επ' ελάχιστον το τίμημα της άσκησης της εν λόγω εξουσίας – κι ας γνώρισε βίαιες αναταράξεις: πανδημία του κορωνοϊού με τα lock-down της, προσφυγικό/μεταναστευτικό, σχεδόν ανάφλεξη στην Ανατ. Μεσόγειο και πάντως επιδείνωση των Ελληνοτουρκικών – είναι παράξενο, αλλ' οι περισσότεροι που συμμετέχουν δεν δείχνουν να έχουν χωνέψει ότι... είναι η εξουσία. Αυτό φαίνεται, ιδίως, με την σταθερά συνεχιζόμενη πρακτική της αντιπολίτευσης προς την (Αξιωματική) Αντιπολίτευση. την άσκηση πολιτικής ως εκφώνηση αντί-ΣΥΡΙΖΑ λόγου. περισσότερο απ' ο,τιδήποτε άλλο, καταδείχθηκε αυτό με την επιλογή του ίδιου του Πρωθυπουργού να συμβάλει στον εορτασμό των 40 χρόνων από την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΕ όχι απλώς αγνοώντας Ανδρέα Παπανδρέου (λίγο αναμενόμενο, καίτοι ρηχό) και Κώστα Σημίτη (προφανώς η Ευρωζώνη κρίθηκε δευτερεύουσα υπόθεση!) αλλά και να ξεχωρίσει για καταγγελία το «σκοτεινό διάλειμμα» του 2015, συν να μιλήσει για συντριβή της δημιουργίας εξισώνοντας «αριστερό προσωπείο» και «ακροδεξιά πρόσωπο του φασισμού και των μέσων».
Ε, λοιπόν, ένας από την σημερινή Κυβέρνηση – από την σημερινή κατάσταση θα λέγαμε, καθώς στην πάντοτε όχι-και-τόσο-θεσμική Ελλάδα μας η εξουσία δεν ασκείται μόνο, ούτε καν κυρίως από τις Κυβερνήσεις – δείχνει να έχει συνειδητοποιήσει ότι ΕΧΕΙ την εξουσία. Όχι δε κάποιος προσγειωμένος ή χαμηλότονος ή (της μωρίας άπαγε!) συναινετικός, αλλά ο Άδωνις Γεωργιάδης. Ο οποίος, συνειδητοποιώντας ότι την έχει και την ασκεί την εξουσία, ενώ ανέκαθεν είχε (και την διατηρεί) την τάση να ασκεί την πιο θορυβώδη και οξεία αντιπολίτευση, έχει ξεκινήσει με σταθερά βήματα να καταδεικνύει ότι ... κυβερνά. ότι κάνει επιλογές ουσίας, ότι προχωράει. Οπότε η κατεδαφιστικότητα του παρελθόντος (η βαθιά ανασφάλεια των πολιτικών της Μεταπολίτευσης, του «παρέλαβα καμένη γη») δεν έχει πλέον κάτι να του προσφέρει.
Φάνηκε ήδη αυτό όταν ο Άδωνις αγκάλιασε δημόσια την παρουσία και τις επιλογές του Νίκου Καρανίκα, ως εμπνευστή και υποστηρικτή της εισαγωγής της φαρμακευτικής κάνναβης στην καλλιέργεια και επεξεργασία στην Ελλάδα. (Το τι, εν συνεχεία, έκανε ο δύστυχος Καρανίκας με αυτό το πολιτικό δώρο, άλλη υπόθεση...). Ήδη όμως, με την Γεωργιάδεια αναγνώριση ότι ο Λευτέρης Κρέτσος, «δεξί χέρι του Νίκου Παππά», με την μείζονα αντιπαράθεση για τις τηλεοπτικές άδειες ανοιχτή και με την (χλωμή, σιγά-σιγά) υπόθεση της Προανακριτικής εν εξελίξει, πιστώνεται τις διαδικασίες για προσέλκυση των διεθνών κινηματογραφικών παραγωγών στην Ελλάδα, γίνεται ένα βήμα παρακάτω. Δεν θα αποκλείαμε – τελείως – άμα (ξανα)σκαλώσει κάποια στιγμή υπόθεση της ανάπτυξης του Ελληνικού με το εκεί Καζίνο κλπ., να ακούγαμε από τα χείλη Αδώνιδος την αναγνώριση του ότι τελικά δεν ήταν και τόσο εύκολη η υπόθεση αυτή, που την πάλεψαν (και) οι προηγούμενοι και οι προ-προηγούμενοι...
Αυτές, όμως, είναι πρακτικές εντέλει πλευρές της πολιτικής. Υπάρχουν ωστόσο και βαρύτερες/ουσιωδέστερες. Η διόρθωση πορείας στο Μακεδονικό – δεν θα χρησιμοποιήσουμε ποτέ τον υποτιμητικό όρο «κωλοτούμπα» για σοβαρά ζητήματα – με το εύρημα ότι, αν δεν προχωρήσει τώρα η εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών (=κύρωση των Μνημονίων συνεργασίας με Βόρεια Μακεδονία) θα έχουμε «δωρίσει το όνομα Μακεδονία στα Σκόπια», χρειαζόταν περισσό θάρρος για να εκφωνηθεί από κάποιον που συμπαρατάχθηκε δυναμικά στις τάξεις των Μακεδονομάχων.
Πλην, ακόμη βαρύτερη η ευθεία και απολογητική αναγνώριση «λαθών του παρελθόντος» για την τοποθέτησή του – εποχής ΛΑ.Ο.Σ. κλπ. – στο φρικτό ζήτημα του Ολοκαυτώματος. Με την διατύπωση «ήταν απαράδεκτη η τότε συμπεριφορά μου», ο Α. Γεωργιάδης ασφαλώς και δεν καθάρισε την βαριά σκιά του αντισημιτισμού που κουβάλησε παλιότερα. Ούτε και η επίκληση ότι «η προσωπική σχέση με τον Κώστα Πλεύρη επέτρεψε να θεωρήσουν πολλοί ότι ανεχόμουν, ή και συμμεριζόμουν αντισημιτικές απόψεις» θα πείσει εύκολα/οριστικά – πλην όμως τουλάχιστον η αποκήρυξη του παρελθόντος έγινε το 2017 πριν ακόμη ξεκινήσει η πορεία Γεωργιάδη στο κυρίως προσκήνιο της τωρινής εξουσίας. (Ενώ, π.χ. ο πλησιόχωρος Μαυρουδής Βορίδης χρειάστηκε την προειδοποίηση του Ισραήλ ότι «δεν θα συνεργαζόταν» με τον (τότε, 2019) υπουργό Γεωργίας «γνωστού για τις ρατσιστικές και αντισημιτικές απόψεις του» προκειμένου να περάσει στην αντίπερα όχθη.
Αξίζει να παρατηρεί κανείς την ιδιαίτερη περίπτωση Γεωργιάδη. Από κοντά. Το ότι επ' εσχάτων του χαρίζει μεγάλη έχθρα από τους έως χθες δυναμικούς υποστηρικτές του κάνει την παρατήρηση ακόμη πιο ενδιαφέρουσα.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 9/6/2021.
Είναι πολύ δύσκολο να μιλάς για τη μειονότητα στη Θράκη σε μια συγκυρία έντασης στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας. Είναι επίσης πολύ δύσκολη η συνθήκη της ίδιας της μειονότητας διότι «όταν παλεύουν τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια». Η ζωή των εδαφικών μειονοτήτων δεν είναι ποτέ εύκολη. Το ίδιο ισχύει και για τη μειονότητα της Θράκης, προϊόν προπατορικού αμαρτήματος της βάρβαρης εθνικής μηχανικής της ανταλλαγής/και μη ανταλλαγής των πληθυσμών τον 20ο αιώνα. Υπερπροσδιορίζεται έτσι η μειονότητα από την ιστορία και τη γεωγραφία, και βρίσκεται παγίως στριμωγμένη ανάμεσα σε εθνικιστικές επιδιώξεις της χώρας της οποίας είναι πολίτες και του συγγενικού κράτους με το οποίο οπωσδήποτε έχουν δεσμούς. Κυρίαρχη είναι η πολιτική διάσταση εκατέρωθεν των συνόρων, αδιαφορώντας για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων που παλεύουν για ισότιμες σχέσεις στην ελληνική κοινωνία, παραγνωρίζοντας την τεράστια εξέλιξη που έχει επιτευχθεί μέσα στο χρόνο, και παραμένοντας προσκολλημένη σε παρωχημένα κλισέ και στερεότυπα.
Η πορεία της μειονότητας στα σχεδόν 100 χρόνια της θεσμικής ζωής της σημαδεύτηκε από πολλές δύσκολες στιγμές, όπως εξάλλου και η πορεία της ελληνικής μειονότητας στην Πόλη, η οποία μέσα από βάρβαρα μέτρα συρρικνώθηκε μέχρι εξαφάνισης. Το μέτρημα των πληγών και η ισοσκέλιση του πόνου δεν οδηγούν πουθενά. Απλώς ανακυκλώνουν τα δίκαια και τα άδικα του παρελθόντος. Σημασία έχει να σταθεί κανείς στα σημερινά διακυβεύματα. Καθώς η μοίρα της μιας ομάδας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με της άλλης, η επικέντρωση στα προβλήματα του παρόντος θα προάγει την ευζωΐα ολόκληρου του πληθυσμού της Θράκης, θα αποκαταστήσει αδικίες, και θα συμβάλει στην εμβάθυνση της δημοκρατίας.
Αυτή η αναγκαία διαδικασία παρεμποδίζεται από εθνικιστικές δυνάμεις που ανήκουν και στις δύο πλευρές και αλληλοτροφοδοτούνται. Εκπέμπουν δύο παράλληλες και μονομερείς ερμηνείες του συνόλου των προβλημάτων, παλιών και σύγχρονων, με μορφή μονολόγων που κατέχουν την αλήθεια και έτσι αποδίδουν όλα τα αυτονόητα δίκαια στη δική τους πλευρά και όλα τα αρνητικά στους άλλους. Όσο παραμένουν οι κοινωνικές ομάδες οχυρωμένες η κάθε μια στη δική της αλήθεια, ανακυκλώνουν ένα είδος σιωπής. Διότι στη Θράκη η σύγκρουση είναι σιωπηλή. Αυτές όμως οι μονομερείς αλήθειες, τυφλές και κουφές, σίγουρα δεν πείθουν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού που επιθυμεί ηρεμία, προκοπή και κοινωνική άνοδο.
Η παράμετρος που κάνει τη συνθήκη στη Θράκη ακόμη πιο πολύπλοκη είναι η ανομοιογενής εθνοτική σύνθεση του μειονοτικού πληθυσμού και η εργαλειακή χρήση αυτής της ανομοιογένειας. Η μεν Τουρκία, όσο και θεσμικοί παράγοντες της μειονότητας αρνούνται την πολλαπλότητα υποστηρίζοντας την ανύπαρκτη εθνοτική ομοιογένεια του μειονοτικού πληθυσμού, ενώ η ελληνική πολιτεία επιδίδεται σε έναν ασφυκτικό εναγκαλισμό των Πομάκων και των Ρομά, αρνούμενη την τουρκική ταυτότητα μεγάλου μέρους της μειονότητας. Έτσι φτιάχνονται στο εσωτερικό της μειονότητας ταξινομήσεις, ιεραρχήσεις και καταπίεση πανταχόθεν. Όλες οι παραπάνω διαστρεβλώσεις που καταργούν την κοινή λογική, δεν τίθενται ποτέ σε δημόσιο διάλογο και οι απολιθωμένες θέσεις δεν γίνονται αντικείμενο αντιπαράθεσης ιδεών.
Ωστόσο, στα πάνω από είκοσι χρόνια που έχω άμεση γνώση της περιοχής, έχω δει να συντελούνται τεράστιες αλλαγές που ακολουθούν μια δυναμική των πολιτών/μελών της μειονότητας. Έχω δει να βελτιώνονται εντυπωσιακά οι δείκτες της εκπαίδευσης: η διαρροή από το υποχρεωτικό σχολείο να μειώνεται κατά 300%, η πρόσβαση στο νηπιαγωγείο να αυξάνεται πάνω από 750%, στο λύκειο πάνω από 450%, και η φοίτηση των κοριτσιών να πλησιάζει τον εθνικό μέσο όρο. Έχω δει η εισαγωγή στα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μετά τη θέσπιση της ευνοϊκής ρύθμισης το 1997, να αυξάνεται κατά 600%. Νέοι και νέες της μειονότητας φοιτούν σε πανεπιστήμια όλης της χώρας, κάποιοι προχωρούν σε μεταπτυχιακές σπουδές και προσπαθούν να υπερβούν τις κοινωνικές ανισότητες που αντιμετωπίζουν, κατακτώντας μια ισότιμη σχέση στην εκπαίδευση. Έχω δει ο Σύλλογος Επιστημόνων Μειονότητας της Δυτικής Θράκης εκεί που μετρούσε μερικές δεκάδες μέλη, τώρα να στεγάζει πλήθος νέων επιστημόνων. Έχω δει τις κλειστές κοινότητες των απομονωμένων μειονοτικών χωριών να ανοίγουν, τον συμπαγή χαρακτήρα της ξεχωριστής διαβίωσης να αμβλύνεται, τους νέους και νέες της μειονότητας να μετακινούνται εκτός Θράκης υιοθετώντας χειραφετικές τακτικές, να μεταναστεύουν σε ευρωπαϊκές χώρες αναζητώντας δουλειά και να επιστρέφουν φέρνοντας πίσω νέες συνήθειες. Έχω δει να αυξάνονται τα μέλη της μειονότητας που γυρνάνε την πλάτη στην αναχρονιστική Σαρία επιλέγοντας τον αστικό κώδικα για να λύσουν τις οικογενειακές τους διαφορές. Έχω δει φωτισμένους πολιτικούς (η αλήθεια είναι λίγους) από τη μειονότητα και την πλειονότητα να πηγαίνουν αντίθετα στο ρεύμα.
Είναι αυτές οι πρακτικές αρκετές ώστε να εφησυχάσουμε ότι τα δικαιώματα αυτής της ομάδας Ελλήνων πολιτών διασφαλίζονται, ότι προωθείται με τρόπο υπεύθυνο η συμπερίληψη, ότι η μειονότητα έχει την ελευθερία να κατασκευάζει ταυτότητες όπου συντίθεται το διπλό ή και πολλαπλό ανήκειν, και ότι οι δημοκρατικές αρχές κυριαρχούν; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι καταφατική όσο οι ομάδες που απαρτίζουν την θρακική κοινωνία δεν αναγνωρίζουν το δικό της η καθεμιά μερίδιο ευθύνης, όσο η διαβούλευση για τα θέματα που αφορούν τη μειονότητα δεν την περιλαμβάνει ισότιμα, όσο οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μένουν ανεκτέλεστες, είτε όταν εδώ και 24 χρόνια δεν έχει κυρωθεί η Σύμβαση-Πλαίσιο για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων.
*Δημοσιεύτηκε στα "Νέα" στις 5/6/2021.
Όσοι προσεγγίζουν τις μεθόδους αστυνόμευσης – σε λίγο ευρύτερα από το δικό μας, επαρχιακό/δεμένο με το παρελθόν περιβάλλον – έχουν να διακρίνουν τις εκδοχές κοντά-στην-κοινωνία (κάποια στιγμή πήγαν να δοκιμασθούν και σ' εμάς, με τον αστυνομικό της γειτονιάς, ή τις πεζές περιπολίες), την αστυνόμευση που στηρίζεται στην αξιοποίηση πληροφοριών και την ανάλυσή τους (κι αυτή κάποια στιγμή πήγε να δοκιμασθεί, όχι με την παλιά μέθοδο του «καρφιού» αλλά λιγάκι πιο εξελιγμένα) . την προσέγγιση της μηδενικής ανοχής (κι αυτή σ' εμάς πολλές φορές συζητήθηκε, με πολιτικό/μηντιακό αίτημα προερχόμενο από την «εποχή Τζουλιάνι»/Νέας Υόρκης) που ωστόσο δεν αντέχεται κοινωνικά στα μέρη μας. ακόμη-ακόμη και την «έξυπνη αστυνόμευση»/smart policing, που μέχρι και τους Κύπριους συγκίνησε...
Τελικώς, αν ξεφύγει κανείς από την επικοινωνιακή προσέγγιση του μεγάλου, του όλου και πιο κεντρικού αιτήματος της ασφάλειας που εντείνεται στην κοινωνία – η οποία επικοινωνιακή διάσταση ξανάρχεται να κατάπιε την ουσία – βλέπει ότι η «δική μας», η Ελληνική μέθοδος (και) αστυνόμευσης είναι η αναμενόμενη: «Βλέποντας και κάνοντας». Σε πλήρη εξέλιξη, αυτό, με τις πιο πρόσφατες αναταράξεις που καταγράφηκαν με το μεγάλο/το οργανωμένο έγκλημα. Εξελίξεις οι οποίες εκτόπισαν και το ζήτημα της αστυνόμευσης στον δημόσιο χώρο, στον δρόμο, με δυσοίωνη αιχμή της αυτοαδρανοποίηση της Αστυνομίας στα κορωνοπάρτι ή/και τις απλούστερες περιπτώσεις συνωστισμού/συγχρωτισμού (η ευθύνη «μετατέθηκε» στην μηντιακή καταγγελτικότητα, ιδίως κατά των νέων) ιδίως μετά το αυτογκόλ αστυνομικής βίας στην Νέα Σμύρνη, όμως και την περιπέτεια των ΟΠΠΙ στα Πανεπιστήμια (όπου τελικά θα πραγματοποιηθούν οι προσλήψεις, με μονιμότητα, 400 Ειδικών Φρουρών χωρίς προαπαιτούμενο – όπως είχε ανακοινωθεί – πτυχίο, αλλά την σοφία του «μη βιαζόμαστε» για ενεργοποίηση του πολυδιαφημισμένου σχήματος.
Οι όλο και πυκνότερες περιπτώσεις εκκαθάρισης λογαριασμών μεταξύ συμμοριών (κατά την ενημέρωση της Αστυνομίας, αυτό), μετά και την προ 2 ήδη μηνών δολοφονία Καραϊβάζ και πιο πρόσφατα την φρικτή/ «άσκοπη» στα πλαίσια ληστείας δολοφονία στα Γλυκά Νερά, εγκατέστησαν νευρικότητα στις αρχές ασφαλείας. Και στον συνήθως οργανωμένο στις δημόσιες κινήσεις του Μιχάλη Χρυσοχοϊδη. Και τούτο ενώ δεν χρειάζονται πλέον δημοσκοπήσεις για να καταγραφεί η ανησυχία του κόσμου...
Οι πολύκροτες διαβεβαιώσεις για ταχύτατη διαλεύκανση της υπόθεσης Καραϊβαζ, η επικήρυξη 300.000 ευρώ για πληροφορίες στην υπόθεση Γλυκών Νερών, η κωμική (αν δεν αποτελούσε τραγικό δείγμα ελαφρότητας...) διακίνηση από αστυνομικές πηγές ότι «οι δράσεις ήταν απρόσεκτοι», τέλος η συνεχής ανάμειξη του Μεγάρου Μαξίμου «δι επίδειξιν ενδιαφέροντος», όλα αυτά επέτειναν την νευρικότητα.
Πρώτο αποτέλεσμα, η προ βδομάδων πρωτοβουλία Χρυσοχοΐδη να ανακοινώσει ότι παρέδωσε στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου «λίστα με 500 ονόματα και στοιχεία και διευθύνσεις» ανθρώπων του οργανωμένου εγκλήματος, υιοθετώντας έτσι de facto την άποψη των κύκλων της Αστυνομίας και των μονίμων τροφίμων των πρωϊνάδικων συνδικαλιστών της ότι «εμείς τους πιάνουμε, εκείνοι (η Δικαιοσύνη) τους αφήνει ελεύθερους». Δεύτερο αποτέλεσμα, συσκέψεις επί συσκέψεων και αναγγελία νέων οργανωτικών σχημάτων, task forces και όλων των σχετικών. Με τα τούτα και με τα εκείνα, το «Νόμος και Τάξη» που θεωρήθηκε βασικό ατού της σημερινής Κυβέρνησης γυρίζει ανάποδα. Και ο ευνοούμενος των δημοσκοπήσεων Μιχάλης Χρυσοχοϊδης βρίσκεται σε πτώση. Όμως, η συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη έχει μεγάλο βάθος. Δείτε:
Δυο τοποθετήσεις του Μιχάλη Χρυσοχοϊδη δεν προσέχθηκαν – δεν τους δόθηκε δηλαδή η σημασία που θα δικαιούνταν, πέρα από τον πολιτικό «θόρυβο» - ενώ προδιαγράφουν μέλλον. Είτε με τον ίδιο στο πηδάλιο, είτε με οποιονδήποτε άλλο. «Το οργανωμένο έγκλημα δεν έχει ιδεολογικές αναφορές αλλά έχει πολύ χρήμα που έχει αρχίσει εδώ και καιρό να το νομιμοποιεί με επιχειρηματικές δραστηριότητες». Δεν πρόκειται για κάποια ανακάλυψη, είναι το πρότυπο που λειτούργησε σε όλες τις προηγμένες χώρες (οικονομίες) κοινωνίες (φρίκη το «προσεγμένες» υπό αυτήν την έννοια, αλλά αυτή την λέξη διαθέτουμε, αυτήν χρησιμοποιούμε...), και δεν είναι ακριβώς βέβαιο ότι δεν ίσχυε και σ' εμάς εδώ και κάποιον καιρό όμως ο υπουργός ΠροΠο το τονίζει γιατί προφανώς κάτι βλέπει, κάτι του έχουν καταγράψει. Όχι μόνο για να πει το κλασικό «Δεν φταίω εγώ». Όμως η συνέχεια έχει μεγαλύτερο βάρος: «Εάν εισέλθει (το οργανωμένο έγκλημα) στους θεσμούς, τότε θα έχουμε ζήτημα κανονικής μαφίας». Και πάλι δεν είναι διόλου βέβαιο ότι αυτό που περιγράφεται εδώ και καιρό: θυμηθείτε το καθεστώς λειτουργίας των φυλακών, θυμηθείτε τον προσδιορισμό συνθέσεων σε δίκες με ενδιαφέρον περιεχόμενο (ή, πάλι, τις αυτοεξαιρέσεις από την έδρα όπου «καίει το θέμα».
Ακόμη και η φρουρά Φουρθιώτη, κορυφή του παγόβουνο του φαινομένου να πορεύεται το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη (ο απόλυτος σαρκασμός!) με αλλότρια κριτήρια χρήση των θεσμών δεν είναι; Εκείνο πάντως που διαβλέπουμε ότι πήγε να πει ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, είναι κάτι πολύ βαθύτερο – μιλάει για την προοπτική (φοβούμεθα, δε, ότι μιλάει για διαπίστωση που κατ' αυτόν ήδη ισχύει...) να βρεθεί το οργανωμένο έγκλημα με τους κυρίως θεσμούς της δημόσιας ζωής. Με δεδομένη στην παγία αδυναμία του θεσμικού καμβά στην Ελληνική πραγματικότητα – θυμηθείτε το χρειάστηκε για να ξεπατωθεί η Χρυσή Αυγή... - , στο μέτρο που η τοποθέτηση Χρυσοχοΐδη έχει βάση, βρισκόμαστε συλλογικά στην αρχή (ή σε κάποια πρώιμη φάση) ταξιδιού στο σκοτάδι.
Το να αντιμετωπισθεί ΑΥΤΗ η πραγματικότητα με το κατεξοχήν επικοινωνιακό εργαλείο του ανασχηματισμού, όπως χτίζεται πίεση αυτές τις μέρες, θα ήταν δείγμα υπολογισμένης ανεμελιάς-προς-αδιαφορία-για-την-ουσία.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 4/6/2021.
