Μια σχετικά ανώμαλη προσγείωση
- Κατηγορία: Παπαγιαννίδης Αντώνης
- Δημιουργηθηκε στις 26 Ιουνίου 2014
Υπήρξε αρκετή μια πρώτη επαφή με την Ευρωπαϊκή πραγματικότητα, για να λειώσει σαν τα χιόνια την άνοιξη η τάση της Κυβέρνησης Σαμαρά/Βενιζέλου - αλλά και οι εσωκομματικές διαθέσεις, σε Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ - να επιχειρηθεί κάτι που στο εσωτερικό μεν θα "πουλούσε" σαν αντάρτικο απέναντι στην Τρόικα, προς τα έξω δε θα ελπιζόταν να λειτουργήσει σαν προσπάθεια επανατοποθέτησης, αν μη μαχητικής επαναδιαπραγμάτευσης, του Μνημονίου/του Προγράμματος Προσαρμογής.
Στην παρθενική του εμφάνιση στο Eurogroup, ο νεόκοπος αλλα συνάμα πολύπειρος υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης το εξέφρασε: "there is no free lunch anymore, for anybody"/ δεν υπάρχει πλέον για κανέναν "δωρεάν γεύμα". Είχε βέβαια φροντίσει ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάϊσσελμπλούμ να το ξεκαθαρίσει: πρώτα θα τηρηθούν από την Ελλάδα τα συμφωνημένα προαπαιτούμενα (απο τα οποία εξαρτώνται οι δυο μίνι-δόσεις 1+1 δις ευρώ, αλλά και η επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών κεντρικών τραπεζών/ΕΚΤ απο την αγορά Ελληνικών ομολόγων, άλλων 2,5 δις περίπου), ύστερα θα πάμε στην τελική αξιολόγηση Τρόικας που θα ξεκινήσει το καλοκαίρι, κι έπειτα με το καλό θα ανοίξει η μείζων συζήτηση για την όποια διευθέτηση του χρέους.
Άλλωστε και ο Γκίκας Χαρδούβελης διευκρίνησε ότι τα διαβόητα "θερινά προαπαιτούμενα" προσδοκάται να εκπληρωθούν τώρα, άμεσα - πριν τα μπάνια του λαού - κι ας περιλαμβάνουν ζητήματα σαν την "μικρή ΔΕΗ" και τα χωροταξικά (τα οποία πιάνουν και αιγιαλό), ή πάλι τραυματικές εμπειρίες σαν την χρηματοδότηση των κομμάτων ή το αληθινό "Πόθεν Έσχες". Ενώ οι δυο αρχηγοί του ρεμπετ-ασκεριού της ανασχηματισμένης Κυβέρνησης έσπευδαν να περάσουν το μήνυμα σε υπουργούς και (υποτίθεται) βουλευτές - με βολική την πειθαρχία/υποκρισία των θερινών τμημάτων - ότι τα περιθώρια για διαφοροποιήσεις είναι πολύ, μα πολύ περιορισμένα. Τα συμφωνημένα θα συνεχίσουν να τηρούνται, και μόνο με συνεννόηση με την Τρόικα θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποιες παρεκκλίσεις. Συν, να τεθούν τα προσφιλή σε Σαμαρά φορολογικά - αυτά με βάθος χρόνου. (Η ιδέα να δημοσιοποιηθεί "Μαύρη Βίβλος" των αστοχιών της Τρόικας , που θα βοηθούσε σε μια κάπως δημόσια διεκδίκηση αλλαγών απο εδώ και πέρα, δείχνει να πηγαίνει πίσω. Εδώ, για να εξισορροπηθεί η αποπομπή Θεοχάρη, συζητήθηκε στα σοβαρά να είναι Γάλλος ο διάδοχός του - πάντως ήταν ψηλά στην short list για Γ.Γ. Εσόδων!...).
Θα μπορούσε να προωθηθεί
μια διαφορετική αποτύπωση των δημοσιονομικών μας;
Ενώ πάντως αυτά συντελούνταν στον σκληρό κόσμο της άμεσης επαφής με την πραγματικότητα (και την Τρόικα, και τους Ευρωπαίους "εταίρους"), στην Αθήνα - λίγες μέρες πριν την εξαιρετικά σημαντική σύναξη του ανθού της κεντρικοτραπεζικής, με πρωτοβουλία Λουκά Παπαδήμου - πραγματοποιήθηκε μια διήμερη πιο κλειστή συνάντηση. Η οποία αποτελούσε έκκληση να μετακινηθεί η λογιστική αποτύπωση των δημοσιονομικών της χώρας - άρα και του ελλείμματος και του χρέους, με τα οποία μάθαμε να ζούμε τα τελευταία χρόνια - κατά τρόπο που να περιγράφει σωστότερα το πόσο έχει βελτιωθεί η πραγματική κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας (Και, συνεπώς, να βελτιώνεται η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας και έναντι των αγορών, αλλά και στην μεγάλη συζήτηση με τα θηρία για το χρέος).
Την συνάντηση είχε οργανώσει - όπως και προ καιρού αντίστοιχη, στο Λονδίνο - η γνωστή/άγνωστη στα Ελληνικά πράγματα Japonica του Πωλ Καζαριάν. Μετείχαν άνθρωποι που ασχολούνται διεθνώς με την λογιστική αποτύπωση των δημοσιονομικών μεγεθών, ενώ από την Ελληνική πλευρά η συμμετοχή από Νίκου Νανόπουλου μέχρι Νίκου Καραβίτη, από Δημήτρη Παπαλεξόπουλου μέχρι Νίκου Βέττα , απο Ηλία Λεκκού μέχρις Αρι Συγγρού έδειχνε ότι κάποια συνειδητοποίηση της προβληματικής αυτής βρίσκεται σε εξέλιξη. Αναλύθηκε η λογική μιας μετάβασης σε καθεστώς GAAP,Generally Accepted Accounting Principles/ Γενικώς Αποδεκτών Λογιστικών Αρχών, που δίνουν πληρέστερη και ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης των δημόσιων οικονομικών, τα οποία διαφοροποιούν από την λογιστική των επιχειρήσεων τόσο όσον αφορά την απεικόνιση του ενεργητικού και του παθητικού, όσο και (καθοριστικά) τον χρόνο των λογιστικών εγγραφών. Η μετάβαση σε μια λογική καθαρού χρέους θα είχε ιδιαίτερη σημασία γι την Ελληνική περίπτωση. Η ίδια η έννοια του πλεονάσματος (ή ελλείμματος) διαφοροποιείται.
Όταν μια τέτοια πρόταση, για ριζική αλλαγή λογιστικής αποτύπωσης των δημοσιονομικών, έρχεται στο προσκήνιο - καθώς μάλιστα ακριβώς γύρω από την εικόνα του Ελληνικού ελλείμματος και χρέους είχαμε όλο τον πολιτικά τόσο τραυματιστικό σάλο για τα Greek Statistics... - εύλογο είναι να διερωτηθεί κανείς το γιατί. Γιατί να κάνουμε κάτι άλλο απ' εκείνο που είναι η σύμβαση καταγραφής κατά Eurostat ή/και η αποδοχή καταγραφής από την Τρόικα; Μάλιστα το ερώτημα τέθηκε ευθέως, πώς και γιατί να κάνει η Ελλάδα κάτι που δεν κάνουν "οι άλλοι": όμως η απάντηση είναι ότι ήδη υπάρχει μετακίνηση προς την κατεύθυνση αυτή από, ας πούμε, την Αυστρία και την Γαλλία που έκαναν την μετάβαση (όπως και ο Καναδάς ή το Ισραήλ, εκτός ΕΕ), ενώ Πορτογαλία και Ισπανία ετοιμάζονται για το 2015. Ο καθηγητής Jacob Soll, που στο βιβλίο του "The Reckoning" περιγράφει την ιστορική διαδρομή της δημόσιας λογιστικής και την σημασία που έχει διαχρονικά για την ευημερία των χωρών, θεωρεί πως "Η Ελλάδα θάπρεπε από μια θέση υστέρησης να βρεθεί σε πρωτοπόρα θέση στην δημόσια λογιστική", πράγμα που θα συντελούσε στην επίτευξη συνθηκών διατηρήσιμης ανάπτυξης λόγω καλύτερης διαφάνειας κι αξιοπιστίας στις αγορές.
Με βάση λογιστική απεικόνιση GAAP, η εικόνα του Ελληνικού χρέους θα προέκυπτε ριζικά βελτιωμένη σε σύγκριση με το χρέος συγκρίσιμων χωρών σαν την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιρλανδία ή την Ιταλία. Ενώ έχουμε στον νου μας μιαν εικόνα με Ελλάδα στο 170% του ΑΕΠ, Ιταλία 121% του ΑΕΠ, Πορτογαλία 108% , Ιρλανδία 104% και Ισπανία 70%, μια μετάβαση σε βάση GAAP θα έδινε Ιταλία στο 112%, Ιρλανδία στο 69%, Πορτογαλία στο 65%, Ισπανία 63% - αλλά Ελλάδα γύρω στο 60%.
Πώς το haircut που επιβάλλει η ΕΚΤ
στερεύει την ρευστότητα
Μια τέτοια συνειδητοποίηση (προς την οποία βέβαια θα πρέπει να προσέλθουν και οι Ευρωπαϊκές αρχές. όμως αυτή είναι ακριβώς η αξία του γυμνάσματος : μια ακόμη βάση για την βελτιωμένη συζήτηση γύρω από το Ελληνικό χρέος) θα καταδείκνυε πόσο ιδιαίτερα επιβαρυντικό για την Ελλάδα παραμένει το καθεστώς υπό το οποίο τα Ελληνικά ομόλογα συνεχίζουν να γίνονται αποδεκτά για παροχή ρευστότητας απο την ΕΚΤ.
Από τον Δεκέμβριο του 2012, το Ελληνικό χαρτί γίνεται δεκτό ως προς τις λήξεις 10 ετών και άνω με haircut 57%. Στις λήξεις 3 έως 10 χρόνων τα αντίστοιχα haircuts είναι 45-55%. (Η σχετική κλίμακα, ειδικά για την Ελλάδα, βρίσκεται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 της Guideline της ECB που δημοσιεύεται στην επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, L95/23, από 5/4/2013). Το βαρύτατο αυτό καθεστώς haircut, που αποστραγγίζει ρευστότητα από την Ελληνική οικονομία, ήταν κανονικά περιορισμένης χρονικής ισχύος κάποιων μηνών - όμως κοντεύει να κλείσει δυο χρόνια πλέον. Ποια είναι τα ανάλογα haircuts για τις άλλες χώρες; Είναι 13% για την Πορτογαλία, ενώ 5% για Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία... Στο ερώτημα "γιατί παραμένουμε εκεί;" μόνη πραγματική απάντηση είναι "επειδή δεν το ζήτησε η Ελλάδα/η Κεντρική της Τράπεζα που μετέχει στις αποφάσεις του Ευρωσυστήματος" , πάντως δεν το ζήτησε με επιτυχία - παρά την(μας λέγουν τακτικά...) αισθητή βελτίωση της κατάστασης της οικονομίας της χώρας.
Αν όμως η αποτύπωση της εικόνας του Ελληνικού χρέους γινόταν με την βάση που είδαμε παραπάνω, δηλαδή με τις συγκρίσεις της θέσης της Ελλάδας πολύ-πολύ πιο ευνοϊκές/κοντά στον μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής περιφέρειας, τότε η δυσμενής διακριτική μεταχείριση θα καθίστατο πρόδηλα μη-δικαιολογημένη. Και μπορεί οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί να εμφορούνται από πνεύμα μη-ίσης μεταχείρισης, αλλά... μέχρις ενός σημείου!
(Μαντεύουμε το εύλογο ερώτημα του αναγνώστη: "Και η διοργάνωση αυτών των συζητήσεων με πρωτοβουλία της Japonica ποιον ωφελεί;" Ασφαλώς την ίδια: έχοντας ολοκληρώσει μια δημόσια προσφορά αγοράς ελληνικών ομολόγων - είχε ξεκινήσει με οροφή τα 3 δις ευρώ, τελικά δεν έγινε γνωστό πόσα σήκωσε... - κι έχοντας φορτώσει Ελληνικό χαρτί απο 13 σεντς στο ευρώ, και σε μεγαλύτερη ποσότητα στην περιοχή των 20-30, όταν το είδε να σκαρφαλώνει στην περιοχή των 70 κατέγραψε πελώριο λογιστικό κέρδος . Οσο όμως το Ελληνικό χαρτί παραμένει ελάχιστα κινούμενο/illiquid, αυτό το κέρδος δεν υλοποιείται! Μια μαζική αλλαγή των συνθηκών, θα ήταν εξαιρετικά ωφέλιμη γι αυτούς).
Πάντως το ερώτημα είναι άλλο: μια προσπάθεια τέτοιας μεταβολής βάσης της συζήτησης, εμάς θα μας βοηθούσε; Αξίζει απάντηση.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 24/6/2014