Πέμπτη, 28 Μάρτιος 2024

Είναι ξεκλείδωτη η πόρτα του δωματίου;

09aΤην οφείλουμε στον «σκοτεινό φιλόσοφο» Λούντβιχ Βίτγκενστάϊν – τον ίδιο που είχε πει την οριστική αλήθεια: «για εκείνα για τα οποία δεν μπορείς να μιλάς, πρέπει να μένεις σιωπηλός» - την εκ πρώτης όψεως παράξενη, αλλά βαθύτατα διδακτική παρατήρηση: «Μπορεί κανείς να μένει φυλακισμένος σ' ένα δωμάτιο με πόρτα ξεκλείδωτη που όμως ανοίγει προς τα μέσα, άμα δεν συνειδητοποιεί ότι πρέπει να τραβήξει αντί να συνεχίσει να σπρώχνει».

Θα χρησίμευε στην Κυβέρνηση Σαμαρά/ Στουρνάρα αυτή η συνειδητοποίηση, έτσι όπως δείχνει να βρίσκεται παγιδευμένη στο πλέγμα των προσδοκιών, των προβολών στο μέλλον, των διαψεύσεων που η ίδια καλλιέργησε. Ο βηματισμός της περασμένης εβδομάδας ήταν χαρακτηριστικός: Βρέθηκε στα κάγκελα ο Γιάννης Στουρνάρας, όταν έπεσε στο τραπέζι η Έκθεση του ΔΝΤ που εκτίμησε ότι, προκειμένου να πιαστούν οι (συμφωνημένοι!) δημοσιονομικοί στόχοι σε ορίζοντα 2016 μας λείπουν κάποια 6,7 δις ευρώ, από τα οποία κάτι σαν 2,5 δις (πάλι front-loaded!) το 2014, που τώρα γράφεται ο Προϋπολογισμός του με την Τρόικα να κοιτάζει πάνω από τον ώμο των συντακτών. Η «στυφή» ανακοίνωση του ΥΠΟΙΚ (παρά το ότι το ΔΝΤ αναγνώριζε ότι, κυκλικα διορθωμένο, το δημοσιονομικό πλεόνασμα είναι αξιοσημείωτο) έδειξε και εκνευρισμό και πικρία από πλευράς Στουρνάρα, ο οποίος χρειάστηκε να θυμηθεί ότι και το ίδιο το ΔΝΤ στις προηγούμενες εκτιμήσεις του (λέγε με δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή!...) δεν τα είχε πάει διόλου καλά. Το σχετικό «μάζεμα» των πραγμάτων από την ίδια την Κριστίν Λαγκάρντ («ακόμη και αν χρειαστούν νέα μέτρα δεν θα είναι οριζόντια/across-the-board») δεν ήρκεσε για να εκτονώσει την κατάσταση.

Είχε προηγηθεί τοποθέτηση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλαδας Γ. Προβόπουλου, που ναι μεν προσκυνά την επίσημη πρόβλεψη ότι, όπως δέχεται και στα stress tests της η διαβόητη BlackRock, επιστρέφουμε στην ανάπτυξη μέσα στο 2014, πλην όμως «σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο, ανάπτυξη επανέρχεται το 2016, με χαμηλή ύφεση έως τότε» (sic). Το πόσο η – εξαιρετικά προσεκτική, δεν είπε τίποτε νέο στο Reuters – διατύπωση του Διοικητή τραυμάτισε την αυτοπεποίθηση του κυβερνητικού επιτελείου, φάνηκε από οργίλη αποστροφή κεντρικού στελέχους: «Καλά, αυτός δεν ήταν που είχε δώσει άδεια τραπεζίτη στον Λαυρεντιάδη;». Άσχετο, αλλά δηλητηριώδες...

Προστέθηκε η άποψη του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής (εδώ, το αντίστοιχο πικρόχολο σχόλιο του κεντρικού στελέχους του επιτελείου ήταν: «Συμβουλευτικό ρόλο έχουν, για όποιον ενδιαφέρεται να ακούει συμβουλές!»), που έκανε την εκτίμηση – και το έγραψε – ότι «το χρέος (και ο λόγος χρέους: σημαντικό αυτό όσο το ΑΕΠ κατολισθαίνει! ) δεν πρόκειται να τεθεί σε τροχιά μείωσης και να γίνει το χρέος «βιώσιμο» ως το 2020 ή το 2022 αποκλειστικά με εθνικές προσπάθειες αποταμίευσης (=πρωτογενή πλεονάσματα και ιδιωτικοποιήσεις), χωρίς αναδιάρθρωση (=νέο κούρεμα) ή/και αναδιάταξη (=επιμήκυνση) και άλλες διευκολύνσεις». Πάντως, έξοδο στις αγορές δεν δείχνει να την πιστεύει το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής των Ελλήνων. Σημειωτέον ότι ακριβώς το ίδιο, δηλαδή την ανάγκη να ξανακοιταχτεί σοβαρά το χρέος, με την ΕΕ να οφείλει να δει σοβαρά το OSI, ανακινούσε και το ΔΝΤ στην δική του Έκθεση, που τόσο τάραξε τον Γιάννη Στουρνάρα.

Πώς επανενεργοποιείται
το πολιτικό ναρκοπέδιο της οικονομίας

Βέβαια, είχε προηγηθεί το κύμα αισιοδοξίας/ εποικοδομητικών σχεδίων π.χ. με την «είδηση» περί έκδοσης 50ετούς ομολόγου/ perpetual που θα ξεμπλόκαρε την διαχείριση της κατάστασης. Ενώ, στο κλείσιμο της εβδομάδας ήρθε η ειθισμένη ένεση αισιοδοξίας από την Alpha, που διορθώνει στον τίτλο της τα «Πράσινα (Green) βλαστάρια της ανάκαμψης» σε «Ελληνικά» (Greek). Ωραίο το εύρημα, ακόμη πιο χρήσιμα για να στηρίξει κανείς την αγωνιώδη αναζήτηση αισιοδοξίας (-3,7% το ΑΕΠ το 2013 κατά την Alpha, +1,1% το 2014) τα ιστογράμματα που αποτυπώνουν την πορεία προς το «δίδυμο πλεόνασμα» - πρωτογενές και ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Μάλιστα η Alpha παίρνει τον κόπο να επιχειρηματολογήσει γιατί η δημοσιονομική σταθεροποίηση/consolidation θα αποδειχθεί βιώσιμη, διατηρήσιμη/sustainable μελετώντας πώς έχει κινηθεί η ανταγωνιστικότητα μετά το 2009 και πώς προχώρησε ο αποπληθωρισμός το ίδιο διάστημα.

Χώρια που μας προέκυψε και σημαντική υποχώρηση των spreads για όσους παρακολουθούν οθόνη. Όμως....

...Όμως ήδη το κακό, με το ηθικό στην Κυβέρνηση, είχε γίνει. Για παράδειγμα, εκεί που γνωρίζαμε ότι στο δύσκολο μέτωπο του πετρελαίου θέρμανσης καταβαλλόταν προσπάθεια να βελτιωθούν οι προϋποθέσεις χορήγησης του επιδόματος θέρμανσης (και να υπάρξει προκαταβολή), μας προέκυψε ως είδηση ότι ζητείται across-the-board μείωση κατά 15% του ΕΦΚ στα καύσιμα. Και μάλιστα εν αγνοία του Γιάννη Στουρνάρα. Σάλος, διαψεύσεις, τα γνωστά.

Επίσης, από πλευράς ΠΑΣΟΚ επισημαινόταν με κάθε έμφαση ότι, όταν λέμε «όχι νέα μέτρα» εννοούμε... όχι νέα μέτρα! Αυτά, την στιγμή που ο Προϋπολογισμός 2014 για να βγάλει το πλεόνασμά του – με το ΔΝΤ να ψιλοδιαψεύδει το διακηρυγμένο πλεόνασμα του 2013, που ήδη τόσο άκριτα ο Αντώνης Σαμαράς, Πρωθυπουργός, είχε αρχίσει να το μοιράζει στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού – είναι φορτωμένος με νέα μέτρα που πάνω γράφουν «Αυτό δεν είναι νέο μέτρο!».

Για να κλείσουμε αυτήν την ξενάγηση στο πολιτικό ναρκοπέδιο της οικονομίας – διότι περί αυτού πρόκειται! – ας θυμηθούμε ότι απ' όλα αυτά προηγήθηκε η δημοσιοποίηση μέσω των σελίδων της Wall Street Journal, δε, της γνωστής σε όλους ιστορίας, ότι η «διάσωση» της Ελλάδας το 2010 με όρους και υπό συνθήκες που επέπρωτο να διαλύσουν, να βουλιάξουν, να αδειάσουν την Ελληνική οικονομία, στόχο είχε έναν και μόνο: να προφυλάξει τις έμφορτες με Ελληνικά ομόλογα Γερμανικές και Γαλλικές τράπεζες. Η δημοσιοποίηση αυτή είχε μεγάλη χρησιμότητα άμα κανείς στην Κυβέρνηση αποφάσιζε σοβαρά να την χρησιμοποιήσει. (Καθώς, μάλιστα, καταφανώς αποτελεί διαρροή του ΔΝΤ, εξαιρετικά επιμελημένη ως προς το μέσο-φορέα της, αλλά και ως προς την επιλεγείσα στιγμή).

Επίσης χρήσιμο, να καταγράψουμε το ότι εκείνοι που τότε είχαν ρητά αντίθετη άποψη με εκείνη των Ευρωπαίων «εταίρων» μας ως προς την αναγκαιότητα αναδιάρθρωσης του Ελληνικού χρέους στο ξεκίνημα, ήταν χώρες σαν την Αργεντινή (και την Βραζιλία και την Κίνα και η Ινδία και το Ιράν). Α, ναι, και την Ελβετία – που γνωρίζει από τέτοια γενικώς (και δεν ήταν «εταίρος» μας).

Γιατί τα συγκεντρώσαμε όλα αυτά, μαζί; Διότι, θέλουμε/δεν θέλουμε, παίρνει μπρος σιγά-σιγά το βαρύ όχημα της νέας διαπραγμάτευσης για την «Ελληνική υπόθεση». Σε αυτήν, αν η Ελλάδα προσέλθει με την λογική η οποία θέλει τα ως εδώ (α) ως μόνη λύση, (β) ως αναγκαίο κακό, (γ) ως αποτέλεσμα επιβολής της Τρόϊκας, των «εταίρων» μας, της «Ευρώπης» (τα εισαγωγικά υποδηλώνουν συνειδητά αποστασιοποίηση από την υποκρισία των εννοιών), (δ) ως συνέπεια συσχετισμών, (ε) ως «εμείς δεν θέλουμε, αλλά τι να κάνουμε;» και «όλα για τον λαό!» τότε η παρτίδα είναι χαμένη, χωρίς καλά-καλά να παιχτεί.

Να μην διακωμωδούνται οι
επενδυτικές πρωτοβουλίες/ αναζητήσεις

Προκειμένου, λοιπόν, να ανοίξει η πόρτα – κατά Βίτγκενστάϊν – του δωματίου, μέσα στο οποίο ασφυκτιά η Ελληνική οικονομία, είναι αναγκαίο να καταλάβουμε ... προς τα πού ανοίγει. Σπρώχνοντας πεισματικά προς μια (αποδεδειγμένα αναποτελεσματική) κατεύθυνση, απλώς μένουμε φυλακισμένοι.

Ήδη στην νέα φάση διαπραγμάτευσης – τώρα πρέπει και ο Γιάννης Στουρνάρας να το συνειδητοποιεί! – θα χρειαστεί, δεν γίνεται αλλιώς, να μιλήσει η Ελλάδα με σταθερότερη φωνή προς τα έξω. Πρώτα, δε, προς το διεθνές σύστημα. Ύστερα προς τους «εταίρους» της. Πρέπει να δείξει πώς δημιουργήθηκε – και μετά, για ποια συμφέροντα – το ελληνικό αδιέξοδο. Και μετά, μετά να ζητήσει διόρθωση πορείας.

Υπάρχει όμως και το μέτωπο της αναζήτησης επενδυτικών πρωτοβουλιών, μόνης αληθινής προσδοκίας για επανεκκίνηση της οικονομίας. Εκεί, σαν σβούρα τρέχει και ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς από ΗΠΑ σε Ισραήλ, παλιότερα σε Γερμανία και Κίνα... Και παραπονιούνται οι άνθρωποί του ότι δεν του αναγνωρίζεται (δεν αναγνωρίζεται γενικότερα στην Κυβέρνηση) η προσπάθεια. Λοιπόν: χρειάζεται οι ίδιοι οι κυβερνητικοί να πάψουν να διακωμωδούν τις δικές τους τις προσπάθειες.

Τι εννοούμε; Άλλο πράγμα τα ταξίδια και οι εκκλήσεις και οι επαφές. (Οπως και οι συναντήσεις με ηχηρά επιχειρηματικά ονόματα στο Μαξίμου, ελπίζει κανείς όχι για να μείνουν στο απυρόβλητο οι ενδοομιλικές συναλλαγές). Άλλο πράγμα οι κάποιες συμφωνίες για εμπορική χρήση της πλατφόρμας «Ελλάδα» (συνέχιση Cosco, κινήσεις Hewlett Packard, Philip Morris κοκ) . Και εντελώς, μα εντελώς άλλο να υπάρξουν κάποιες ουσιώδεις επενδύσεις, είτε στην υποδομή (Αεροδρόμιο Ηρακλείου, λιμάνια, περιφερειακά αεροδρόμια), είτε σε ανάπτυξη (αξιοποίηση Ελληνικού, Αστέρας, ό,τι το βιομηχανικό) ιδίως greenfield projects. Όταν στην Κυβέρνηση – από το άγχος της επικοινωνίας! – μπλέκουν ένα με το άλλο επίπεδο, κακό στον εαυτό τους κάνουν.

*Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 14-10-2013.

Προσθήκη νέου σχολίου


Κωδικός ασφαλείας
Ανανέωση