Παρασκευή, 29 Μάρτιος 2024

Ένα θερμό/θερμότερο καλοκαίρι

20130629 cna400 1Ζούμε σε περίεργα, πολύ περίεργα, μα πολύ-πολύ περίεργα χρόνια. Πάρτε στα χέρια σας το κύριο άρθρο (και το πάντα εύστοχο εξώφυλλο) του ανεπίληπτης πολιτικής/ κεφαλαιοκρατικής ορθότητας ECONOMIST, που προσεγγίζει το «κύμα οργής που σαρώνει τις πόλεις» ανά τον κόσμο – δίπλα-δίπλα η Τουρκία με το πάρκο Γκεζί της Πόλης, η Σουηδία με την ανάφλεξη στο Χάσμπι της Στοκχόλμης και τα προάστια/εργατουπόλεις, η Βραζιλία με τις φαβέλλες αλλά και τις αστικές συνοικίες του Σάο Πάολο σε αναβρασμό, δίπλα και η Ελλάδα «μετά την ΕΡΤ»... Η περιγραφική αυτή προσέγγιση προχωράει, όμως, παραπέρα: Σημειώνει ο ECONOMIST το πού βρίσκεται η ανεργία των νέων στην Σουηδία. καταγράφει το τι σημαίνει η ωρίμανση της ευημερίας (αλλά και η διάψευση των ονείρων...) σε Βραζιλία και Τουρκία – προπαντός όμως αναδεικνύει πώς «η δημοκρατία γίνεται όλο και πιο σκληρή». Αυτό φέρνει την έκρηξη.

Από τον ECONOMIST , αυτά. Που προβλέπει θερμό/θερμότερο καλοκαίρι για την Ευρώπη, προοπτικά. Πάρτε τώρα μια βαθιά ανάσα και κάντε μια βουτιά στην – απελπιστικά «παλαιάς κοπής», σχοινοτενή και αυτάρεσκα εσωστρεφή – προκήρυξη/μανιφέστο της νεόκοπης οργάνωσης Ο.Λ.Α. που ήρθε (με 6 μήνες καθυστέρηση) να διεκδικήσει την ευθύνη για την επίθεση στα γραφεία της Ν.Δ. Με μια γλώσσα που θυμίζει δεκαετία του ΄70, έρχεται να πει ότι «ο καπιταλισμός δεν χωράει πλέον στον εαυτό του», στρέφοντας τον προβολέα στην κατάρρευση της παραγωγής, η οποία μόνο σε δεύτερη φάση μεταφράζεται σε (και ενδιαφέρει ως) χρηματοπιστωτική κρίση, σε αδιέξοδο χρέους , «κεφαλαιακή αποστράγγιση και παραγωγική αποδιάρθρωση».

Αξίζει, ή μάλλον επείγει να αναστοχασθεί κανείς τι φέρνει την τόσο περίεργη αυτή σύγκλιση ανάγνωσης των πραγμάτων.

Η financialisation της οικονομίας

και το προϋπάντημα Σώϋμπλε

Ναι, ναι θα αναφερθούμε ευθύς αμέσως και στην θετική εξέλιξη στην υπόθεση του Δι-Αδριατικού Αγωγού/ΤΑΡ που (με την τρίτη προσπάθεια...) βάζει επιτέλους την Ελλάδα «κάπου» στον ενεργειακό χάρτη, στο ως εκ τούτου ξεκλείδωμα του ΔΕΣΦΑ τελοσπάντων, στο «κάτι κινείται». Α, ναι, και στην ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των συστημικών Τραπεζών μετά την επιτυχή κατάληξη της ΑΜΚ της Πειραιώς, αλλά ας μην προτρέχουμε...

Γιατί, έτσι όπως έκλεισε ήδη το 6μηνο, έχουμε την δυσάρεστη αίσθηση ότι τα στοιχεία για την πορεία των δημοσιονομικών – που, παραδοσιακά, «διαρρέουν» λίγο πριν το κλείσιμο του 6μήνου – παραμένουν σ' ένα σιωπητήριο που θυμίζει τέλος της θητείας Γιάννη Παπαθανασίου (θυμάστε;) ή και Νίκου Χριστοδουλάκη παραπίσω (θυμάστε;) Οσάκις πέφτει αυτή η σιωπή, έχουμε την αίσθηση ότι κάτι δυσάρεστο σιγοβράζει. Βέβαια, με την υποβολή φορολογικών δηλώσεων σε ιδιότυπη ανάσχεση για φέτος, διόλου περίεργο που οι κρατούντες θέλουν τα στοιχεία των εσόδων να παραμείνουν όσο πιο διακριτικά γίνεται, μέχρι να κυριαρχήσει στον νου των ανθρώπων το πελώριο (πολιτικά/θεραπευτικά) Ελληνικό καλοκαίρι!

Καθώς όμως, η διαβόητη υπόθεση του financing gap δεν λέει να φύγει από το ραντάρ των ξένων για την Ελλάδα – σε σημείο που, αντί για πειραματόζωο στην εφαρμογή Μνημονίων, η Ελλάδα πάει τώρα να γίνει κάτι σαν πεδίο εκκαθάρισης λογαριασμών ΔΝΤ/«Ευρώπης» - θεωρούμε ότι το αντίθετο θάπρεπε να συμβαίνει. Ούτε υπόνοια συγκάλυψης ή επιδέξιας απόσεισης/explaining away των προβλημάτων, πια! Διότι, όσο η συζήτηση για τα δημοσιονομικά μας γίνεται με τους Τροϊκανούς να μην τραντάζουν την βάρκα – κάποια μέρα, θυμηθείτο το, αντί να γράφουν τα διεθνή μέσα με κακεντρέχεια για Greek statistics, θα γράφουν για European statistics... - μπορεί να μην προκύπτει πρόβλημα απεικόνισης. Η ταμιακή διαχείριση, άλλωστε, πάντα μπορεί να επιχειρείται με την καταξιωμένη τεχνική των καθυστερήσεων πληρωμών/των arrears του Δημοσίου που ό,τι πήγαιναν να μειωθούν, ξαναπαίρνουν τον ανήφορο. Όμως, η συγκάλυψη και το κρύψιμο κάτω από το χαλί με την δημιουργία εικόνας απροβλημάτιστου success story, υπόσχεται/απειλεί να εκδικηθεί. Τον Βόλφγκανγκ Σώϋμπλε με ό,τι προτάσεις φέρνει θα πρέπει να τον υποδεχθούμε στην Αθήνα με ισχυρή δόση πραγματικότητας. Όχι με την σημερινή εκδοχή του «Στρατηγέ, ιδού ο Στρατός σας!»

Όσοι πρόσεξαν – αληθινά όμως, όχι επιδερμικά – την τοποθέτηση του Μιχάλη Σάλλα (στην Θεσσαλονίκη, στον ΣΒΕΕ) μετά την υπερ-υπερκάλυψη των αναγκών συμμετοχής ιδιωτών στην ΑΜΚ της Πειραιώς, που έφερε όχι το 10% ή το 12% αλλά ένα 19+%, θάπρεπε να σημείωσαν εκείνο που κατέθεσε σχετικά με την προσδοκία ότι η ανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών θα οδηγούσε άμεσα, απευθείας στην ανάκτηση ρευστότητας από την οικονομία. Εκείνο που θα συμβεί είναι ότι (α) οι (κεφαλαιακά ενισχυμένες) Τράπεζες μπορεί να κατορθώσουν να ξαναβγούν στις αγορές και ότι (β) θα καλύπτονται εφεξής μόνον «ποιοτικά δανειακά αιτήματα προς τις τράπεζες». Με άλλα λόγια, η επιστροφή «εκεί που ήμασταν παλιά» δεν υπάρχει στον ορίζοντα. Συν, χρειάζεται οι Τράπεζες να δουν από τώρα το πού και πόσο θα εμφανιστεί πρόσθετο κοκκίνισμα στο χαρτοφυλάκιό τους/NPLs φθινοπώρου...

Προς την κατεύθυνση αυτή, υποτίθεται, πιέζει και η Τράπεζα της Ελλάδος αλλά και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Έτσι, όταν ο Διοικητής της ΤτΕ επισήμως/on-the-record επισημαίνει ότι απομένουν διαθέσιμοι πόροι από τα 50 δις της ανακεφαλαιοποίησης για τυχόν μελλοντικές ανάγκες του τραπεζικού συστήματος (άρα οι Ελληνικές τράπεζες είναι ασφαλείς, άρα οι καταθέσεις στην Ελλάδα είναι ασφαλείς: όταν πάντως ακούς τέτοια από κεντρικό τραπεζίτη ή υπουργό Οικονομικών, τείνεις να κουμπώνεσαι!) κάτι τέτοιο θα πρέπει να θεωρούμε ότι εξυπονοεί. Ομοίως όταν το ΤΧΣ εξοπλίζει την Eurobank – η οποία, πλέον, του «ανήκει» - με στελέχη σαν τον Χρ. Μεγάλου, γνώριμο της Διευθύνουσας Συμβούλου του ΤΧΔ Αναστασίας Σακελλαρίου από την Credit Suisse αλλά και του Προέδρου του ΤΧΣ Χρ. Σκλαβούνη άλλοτε της UBS, ή ακόμη με τον Μ. Κολακίδη, ή και τον βετεράνο του τραπεζικού συστήματος Τάκη Αράπογλου, δίνοντας το σήμα της refinancialisation της Ελληνικής οικονομίας.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, θα πρέπει να θεωρείται, π.χ. αδιανόητο ένα σχήμα σύμφωνα με το οποίο η εκκρεμότητα στο διπλό τρίγωνο ΟΠΑΠ-Intralot-Κρατικών Λαχείων-EMMA DELTA θα μπορούσε να ξεπεραστεί με κυκλικό τραπεζικό δανεισμό από τις μόλις ανακεφαλαιοποιημένες συστημικές μας Τράπεζες , όχι; Κάτι τέτοια θάπρεπε να προσέχουν οι Τροϊκανοί και το ΤΧΣ – αν όχι και ο ίδιος ο κ. Σώϋμπλε.

«Κάτι κινείται» όντως –

αλλά ας προσέχουμε τι και πώς

Το εδικαιούτο πάντως η Κυβέρνηση Σαμαρά, μετά την σειρά αστοχιών στις κινήσεις ιδιωτικοποίησης (ΔΕΠΑ, κραδασμοί στον ΟΠΑΠ), να της «βγει» κάτι. Κι αυτό το κάτι φαίνεται ότι όντως είναι η επικράτηση του αγωγού ΤΑΡ για το Αζέρικο αέριο προς την Ευρώπη, αντί για τον Nabucco. Την σοβαρότητα των πραγμάτων έδειξε και ο τρόπος με τον οποίο – μέχρι κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή – οι δικοί μας δεν (ΔΕΝ) έσπευσαν να θριαμβολογήσουν κατά την συνήθειά τους!

Αφήνοντας κατά μέρος την εύκολη προσφυγή σε γεωοικονομικές/στρατηγικές εκτιμήσεις, αξίζει να σημειώσει κανείς πόσο π.χ. το ΙΟΒΕ – προκειμένου να αποτιμήσει την θετική επίπτωση από την διέλευση του ΤΑΡ – δεν αναφέρεται στα τέλη διέλευσης (που υποτίθεται ότι είναι κάτι σαν 300 εκατ. ευρώ τον χρόνο: αλλά ας διαβάσουμε πρώτα την σύμβαση), αλλά δίνει την έμφαση στο πόσο ο Ελληνικός παραγωγικός τομέας θα «αγκαλιάσει» τώρα το έργο: σωληνουργία, κατασκευές, απασχόληση... Κατά τα άλλα, με δεδομένο ότι η κατασκευή θα αρχίσει με το καλό το 2014 και θα ολοκληρωθεί μέσα σε μια 5ετία, ελπίζει/εύχεται κανείς το κοίτασμα του Σαχ Nτενίζ να δώσει όντως φυσικό αέριο σε ποσότητες και με κόστος, άρα και με τιμές, που να «επαληθεύσουν» το project. Αλλιώς....

Όμως ενώ η νεοσχηματισμένη Κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου έχει δια του ΤΑΡ την ευχαρίστηση ότι «κάτι της βγήκε», θα συνιστούσαμε στον αναγνώστη να καταγράψει ένα δεύτερο σκέλος θετικής έκβασης στα ενεργειακά: μπροστά στον Αμερικανό και τον Ισραηλινό πρέσβυ, στην Λευκωσία, υπεγράφη Μνημόνιο Συναντίληψης των Κυπρίων με τις Noble, Delek και Avner (που αντλούν το φυσικό αέριο στο περιβόητο Οικόπεδο 12 της Κυπριακής ΑΟΖ...) για την κατασκευή του πρώτου terminal υγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό, δίπλα στην Λεμεσό. Η απόφαση/κίνηση αυτή – ακόμη κι αν δεν υπάρξει παράλληλη πρωτοβουλία για δεύτερο terminal με την γαλλική Total, όπως συζητείται αρκετά στην περιοχή – αποτελεί ακόμη μεγαλύτερη κατοχύρωση του «ενεργειακού στοιχήματος» Κύπρου-Ισραήλ, αίροντας τις αμφιβολίες για το πώς θα διοχετευθεί το φυσικό αέριο της Μεσογείου προς την Ευρώπη. Οπότε, άμα αληθινά βρεθεί να έχει σοβαρευτεί και η Ελλάδα για τους δικούς της υδρογονάνθρακες, θα έχει ανοίξει ένας σημαντικός δρόμος. [Βέβαια, την ίδια στιγμή, η καταταλαιπωρημένη Κύπρος είδε τα ομόλογά της να βυθίζονται σε βαθμολόγηση SD/επιλεκτικής χρεοκοπίας, οπότε η κάλυψη του Κυπριακού τραπεζικού συστήματος από την ΕΚΤ κινείται στην κόψη του ξυραφιού. Αυτή, όμως είναι μια άλλη ιστορία...]

*Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στη 01-07-2013.

Προσθήκη νέου σχολίου


Κωδικός ασφαλείας
Ανανέωση