Το ελατήριο, το ΠΠΑΔ – και η αξιοπρέπεια
- Κατηγορία: Παπαγιαννίδης Αντώνης
- Δημιουργηθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2013
Καλά, εντάξει, δεν μπορεί να μην καταγραφεί στις τεχνικές επιτυχίες η διαπραγματευτική διεκδίκηση από τον Αντώνη Σαμαρά των 14,5 δις (συν 1,8 δις για γεωργικές διαθρώσεις), τελικά, αντί για τα σχεδιασμένα 11,2 ή αντί για τα 9 που αρχικά «απειλούνταν» σε πόρους των Διαρθρωτικών Ταμείων – για την προγραμματική περίοδο 2014-20. Προστέθηκε, με άλλα λόγια, ο Σαμαράς στην χορεία των Θόδωρου Πάγκαλου, Ανδρέα Παπανδρέου, Κώστα Σημίτη, Κώστα Καραμανλή που – στα πλαίσια διαπραγματεύσεων για τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό και τα Διαρθρωτικά Ταμεία – πολέμησαν και πέτυχαν (ή: διαλέξτε τα ρήματα και τον τόνο ενθουσιασμού που σας βολεύει) στα πλαίσια μιας πολύπλοκης – πάντα – διαπραγμάτευσης «ό,τι το καλύτερο γινόταν για την Ελλάδα» (πάλι διαλέξτε την προσήκουσα διατύπωση: ο Αντώνης Σαμαράς επέλεξε πάντως να διατυπώσει έκπληξη από τον ίδιο του τον διαπραγματευτικό εαυτό και τις επιδόσεις του).
Στις επιτυχίες ας καταγραφεί και η επίτευξη ενός πρόσθετου ποσού – γύρω στα 2 δις – «εκτός βασικού πλαισίου ΕΣΠΑ» στα τέλη του 2016, πράγμα που αποτελεί ένα μικρό πρώτο βήμα στην κατεύθυνση του «ΕΣΠΑ κρίσης» στο οποίο αναφερόμασταν την περασμένη βδομάδα. Άργησε να ξεκινήσει αυτή η διαπραγματευτική γραμμή, αλλά και που δρομολογήθηκε τώρα είναι μια κάποια επιτυχία. Αντίθετα, θα διστάζαμε να καταγράψουμε στις επιτυχίες το ότι τα 14,5 κεκτημένα δις (που, διάβολε, είναι 30% υποχώρηση από τα 20+ της περασμένης προγραμματικής περιόδου) προέρχονται από ένα συρρικνούμενο Κοινοτικό Δημοσιονομικό Πλαίσιο (950 δις έναντι προτεινόμενου αρχικά 1 τρις) – γιατί; Διότι όταν ξεκινήσει – όπως ξεκίνησε! – το ξήλωμα του πουλόβερ του Κοινοτικού Προϋπολογισμού, τότε νομοτελειακά μπαίνουμε όλο και βαθύτερα σε τούνελ υποχώρησης των διαρθρωτικών παρεμβάσεων της ΕΕ.
Οπότε, αφού ολοκληρωθεί τώρα όλη η σκηνοθεσία της ζωηρής συζήτησης περί Προϋπολογισμού στο συμπαθές πλην (πάλι) υποβαθμισμένο πολιτικά Ευρωκοινοβούλιο, θα βρεθούμε στην ... εφαρμογή. Κι εκεί, εκεί για την Ελλάδα ελλοχεύει η αληθινή πρόκληση – η οποία σταθερά χάνεται: η πρόκληση της εφαρμογής, της υλοποίησης, της απορρόφησης των πόρων. Εκεί όπου, παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες και της «ομάδας Γιαννούση» σ' εμάς και της «ομάδας Hahn» (μαζί με την Task Force) στις Βρυξέλλες, οι πραγματικές επιδόσεις μας μένουν πολύ, μα πολύ-πολύ πιο πίσω απ' ό,τι θα χρειαζόταν. Θεώρησε χρήσιμο στην Κορυφή των «27» ο Αντώνης Σαμαράς να δείξει τα συμπεράσματα έκθεσης της Roland Berger για το πόσο κάθε ευρώ από διαρθρωτικά κονδύλια που δεν επενδύεται στην Ελλάδα «κρατάει πίσω» το ΑΕΠ, λειτουργεί δηλαδή σαν τροχοπέδη στην ανάπτυξη. Στα ίδια μπαγκάζια υπήρχε και μια άλλη έκθεση, της Oliver Wyman, με την οποία στηριζόταν το εγχείρημα του σχεδιαζόμενου εδώ και μήνες «Instrument for Growth» Ελλάδας-EIB-KfW- ιδιωτών, κοινού παιδιού της Τρόικας, των Γερμανών, και της Ελλάδας (οι πολλοί γονείς ...), μην και ξαναξεκινήσει κάποτε η χρηματοδότηση (και όχι η συζήτηση περί χρηματοδότησης, όπως π.χ. με το κοινό Fund για τις ΜΜΕ με βάση πόρους Κατάρ!) συγκεκριμένων δράσεων σε μιαν Ελλάδα απόλυτα ξέπνοη. Όπου, κατά υπολογισμούς που δεν μπορεί να είναι ποτέ ακριβείς, αν είναι να υπάρξει ανάκαμψη θα χρειάζονται 10 ή και 15 δις επενδυόμενοι πόροι τον χρόνο – ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ! – μέχρι το 2020. Συγκρίνετε, τώρα, με την (αληθινή) επιτυχία των 14,5 δις για την περίοδο 2014-20. ή με την υστέρηση απορρόφησης κάπου 11 δις στην περίοδο 2007-13. Αλλά, καλύτερα, ας αλλάξουμε θέμα.
«Τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελιζεις»
Βέβαια το να αλλάζουμε θέμα, εκεί που βρίσκεται η δημόσια συζήτηση, δεν είναι κατ' ανάγκην ευχάριστο. Όπως ενδεχομένως θυμάται ο αναγνώστης, εδώ και βδομάδες φαίνονταν τα πρόδρομα σημάδια ότι «θα κάτσουν» τα έσοδα. Λειτούργησε μεν η ροπή προς το μπαλαμούτιασμα (sorry για το ανοίκειον της έκφρασης, αλλά έτσι είναι) των στοιχείων του ελλείμματος, αφού κι η Fitch π.χ. συμφώνησε να χειροκροτήσει ένα καλό κλείσιμο του 2012 «αγνοώντας» το πόσο είχαν μείνει πίσω οι δαπάνες λόγω του... κρατικού «Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω!». Όμως ήρθαν τώρα οι πραγματοποιήσεις του ξεκινήματος του 2013 και – τι; Όχι απλώς έπεσαν τα έσοδα κάπου 7% κάτω από τους στόχους που έχουν τεθεί, αλλά θυμηθήκαμε ότι οι στόχοι του Προϋπολογισμού 2013 είχαν ήδη τεθεί, αναθεώρηση στην αναθεώρηση, πιο κάτω από την περυσινή χρονιά. Άρα, ξεκινήσαμε μ' ένα +/- 15% κάτω, και τούτο την χρονιά της αυστηρής τήρησης κλπ. κλπ.
Προς στιγμήν τον διαισθανθήκαμε έναν πειρασμό των αρμοδίων περί την οικονομία και την κυβερνητική επικοινωνία, να κάνουν εκείνο που τόσο ωραία οι Άγγλοι λένε «explaining away», δηλαδή επεξηγώ κάτι μέχρι να χαθεί η ουσία: είναι, λέει, το μαθηματικό αποτέλεσμα ενός καλού Γενάρη του 2012, ή πάλι ο νέος Προϋπολογισμός έχει ενσωματωμένο «λάθος» (=μπαγιάτικο, παλαιάς κοπής ΔΝΤ) δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή... Στην συνέχεια, όμως, ακριβώς επειδή ξύπνησαν όλοι στο πόσο κακό κάνουν, πολιτικά/κοινωνικά/μηντιακά, όλες αυτές οι συζητήσεις περί τον multiplier, ο οποίος αναθεωρήθηκε πλην όμως η συνταγή που τον ενσωματώνει συνεχίζει να εφαρμόζεται, αφέθηκαν τα πράγματα να πλέουν. Πάλιν όπως θα θυμάται ο αναγνώστης, η εφαρμοζόμενη πολιτική της Κυβέρνησης Σαμαρά/Στουρνάρα στηρίζεται σε μια και μόνο λογική, την λογική του υπερσυμπιεσμένου ελατηρίου: άμα το χαλαρώσεις, μπορεί όλο το σύστημα να πάρει μπρος – αν (ΑΝ: εδώ είναι ο κόμπος!) δεν έχει σπάσει το ελατήριο. Ε, το ελατήριο δείχνει σημάδια να έχει σπάσει, στο καίριο μέτωπο των εσόδων...
Κάπως έτσι, λοιπόν, προέκυψε και η άλλη εμπλοκή: προτού καλά-καλά δρομολογηθεί, φαίνεται πως φρέναρε για τα καλά η συζήτηση για την φορολογία των ακινήτων. Δεν φρέναρε, δε, επειδή «κάποιοι» κατάλαβαν ότι στην ουσία εκείνο που πήγαινε να υλοποιηθεί ήταν μια λαμπρή δημευτική πρωτοβουλία – ο μακαρίτης ο Λένιν δεν ήταν που δίδασκε τι την θέλουμε την δήμευση, όταν υπάρχει η φορολογία της ακίνητης περιουσίας; Ούτε επειδή διάβασαν πιο σωστά τα στοιχεία: 75% των Ελλήνων σήμερα ζουν απομειώνοντας τις καταθέσεις τους, 17% δεν έχουν (κατά δήλωσίν τους) καταθέσεις να απομειώσουν, μόλις ένα 8% αποταμιεύει μετά το 2011 – συνεπώς η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, όταν η απόδοση των ακινήτων πάει, χάθηκε και όταν οι αξίες έλιωσαν, τι θα κάνει; Απλούστατο! Θα διαλύσει οριστικά κάθε ροπή προς αποταμίευση, συν κάθε μετατροπή αποταμιεύσεων προς επένδυση. [Αντί για stocks to flows – από απόθεμα καταθέσεων προς (α) κατανάλωση και (β) πληρωμή φόρων -, θάχουμε πάλι stocks to fly! Νέα εκροή καταθέσεων, μόλις συνειδητοποιηθεί πού βρισκόμαστε και πού πάμε].
Τι σημαίνει ΠΠΑΔ –
και σε τι μπορεί να χρησιμεύσει
Όχι, η συζήτηση για την φορολόγηση των ακινήτων φρέναρε επειδή... επανήλθαν στο προσκήνιο παλιά, πολιτικά αντανακλαστικά. Όχι τέτοια πριν τις εκλογές. Με οσμή πολιτικού αδιεξόδου στον ορίζοντα, όλοι και ο καθείς μεταξύ των πολιτικών μας αστέρων σπεύδουν να αποστασιοποιηθούν από το πολιτικό κόστος – όχι απλώς της φορολόγησης, αλλά της εξουθένωσης των μεσοστρωμάτων. Γιατί, με την προσπάθεια να αναζητηθεί «φορολογική δικαιοσύνη», με την ένταξη στον ενιαίο φόρο ακινήτων των εκτός σχεδίου και των αγροτεμαχίων, με το χτίσιμο «πυραμίδας φορολογητέας ύλης» σε εκατομμύρια οικογένειες, συν με τους φορολογικούς συντελεστές που ακούστηκαν, πολλοί αυριανοί φορολογούμενοι ωθούνται στην εξουθένωση – χωρίς όμως με τίποτε να εξασφαλίζεται ότι θα τους στύψεις φόρο!
Σε σημείο να διαβάζουμε στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» τον Χάρη Μαθιόπουλο (τον είχαμε συνηθίσει να καταθέτει αιχμηρές απόψεις στα χρηματιστηριακά, παλιότερα) να ζητά/προτείνει «σε επέκταση των όσων ισχύουν για τα ενοίκια, να θεσμοθετηθεί το δικαίωμα του φορολογουμένου να εκχωρεί στο Δημόσιο περιουσιακά στοιχεία του με συνοπτικές διαδικασίες».
Τι ισχύει για ενοίκια; Άμα ο ενοικιαστής δεν σε πληρώνει, τουλάχιστον για να μην πληρώνεις φόρο σε εισόδημα που δεν εισπράττεις, εκχωρείς την απαίτηση στην Εφορία. Τώρα, να μπορείς όχι να συμψηφίσεις ακίνητο έναντι φορολογικής οφειλής σου αλλά – απλά και καθαρά – κάτι που η Εφορία θεωρεί δικό σου να το παραχωρείς, ατελώς και με συνοπτικές διαδικασίες, στο Δημόσιο. Να βγάλεις από πάνω σου, με μια Πράξη Παραχώρησης Ακίνητου στο Δημόσιο (να τι είναι το ΠΠΑΔ), το χωράφι ή το χτήμα ή και το ψόφιο αστικό ακίνητο που – αθροιζόμενο με ό,τι τυχόν άλλο βρήκες ή απέκτησες – ετοιμάζεται να σε τραβήξει στον πάτο. Ώστε [πάλι Μαθιόπουλος] «να μπορούμε όλοι, εφόσον το επιλέξουμε, να γίνουμε φτωχότεροι με αξιοπρέπεια – όχι κυνηγημένοι από εξοντωτικά χρέη και φορολογικές υποχρεώσεις».
Η διάσωση της αξιοπρέπειας, ως έσχατης αστικής αρετής, ας προβληματίσει αν όχι την Κυβέρνηση Σαμαρά/Στουρνάρα όλη, πάντως κάποιους συντελεστές της.
*Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 11-02-2013.