Σάββατο, 09 Νοέμβριος 2024

Ο κοινός τόπος για μια προοδευτική σύγκλιση

Η μεταμνημονιακή εποχή συνιστά μια νέα περίοδο για τη χώρα. Εχουμε ήδη εισέλθει σε μια μεταβατική φάση «ανάρρωσης», που απαιτεί υπεύθυνη στάση. Δηλαδή, ορθολογικότερη και ουσιαστικότερη πολιτική αντιπαράθεση στη βάση των νέων δεδομένων. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με το «κεφάλι στραμμένο πίσω», στο παρελθόν. Ούτε η αντι-ΣΥΡΙΖΑ υστερία εξυπηρετεί τη χώρα. Η ευρωπαϊκή αναγνώριση για τη θετική συμβολή της κυβέρνησης στην έξοδο από τα μνημόνια, αλλά και τη γενικότερη στάση της στα ευρωπαϊκά ζητήματα, δεν τη δικαιολογεί.

Η θεωρία ότι αυτό οφείλεται στο ότι ο Τσίπρας έγινε «delivery boy της Μέρκελ» θυμίζει πολύ τους «γερμανοτσολιάδες» του 2012... Η μεταμνημονιακή ατζέντα θέτει νέα διακυβεύματα και πολιτικά διλήμματα. Ας τη συνοψίσουμε σε τέσσερις διαχωριστικές πολιτικές γραμμές.

Η πρώτη αφορά την πολιτική κατεύθυνση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου ανάπτυξης. Ο κεντροδεξιός πόλος υιοθετεί μια κλασική νεοφιλελεύθερη συνταγή. Αυτορρύθμιση των αγορών. Εκτεταμένη ιδιωτικοποίηση του κοινωνικού κράτους (υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση). Απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και αποφορολόγηση του μεγάλου πλούτου. Με δυο λόγια, περαιτέρω διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.

Αντίθετα, ο κεντροαριστερός πόλος επιδιώκει ένα παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης με τις αναγκαίες ρυθμίσεις στην αγορά και με δίκαιους αναδιανεμητικούς μηχανισμούς. Στόχος, η άμβλυνση των ανισοτήτων. Η ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους δεν είναι «παροχολογία» αλλά δημοκρατική υποχρέωση.

Η δεύτερη διαχωριστική πολιτική γραμμή προέκυψε με αφορμή την επίλυση του «μακεδονικού προβλήματος». Δυστυχώς, ένα πολύ μεγάλο τμήμα της αντιπολίτευσης, και κυρίως η Ν.Δ. του κ. Μητσοτάκη, θυσίασε την κοινή εθνική γραμμή στις μικροκομματικές εκλογικές σκοπιμότητες της συγκυρίας. Με δύο σοβαρές συνέπειες: αφενός να λειτουργεί υπονομευτικά ως προς τις ευρύτερες γεωπολιτικές ανάγκες της χώρας και αφετέρου να ενισχύει επικίνδυνα μια εθνικιστική «ταυτοτική» Δεξιά και μέσα στο κόμμα του και ευρύτερα στην κοινωνία, επωάζοντας στον βραχύ χρόνο έναν «Ελληνα Σαλβίνι».

Είναι ένα «κλίμα» που πιθανότατα θα σταθεί εμπόδιο στη διευθέτηση διαφορών με την Αλβανία και ακόμα περισσότερο στην προώθηση μιας δίκαιης λύσης του Κυπριακού.

Η τρίτη διαχωριστική πολιτική γραμμή αφορά την ενίσχυση και ουσιαστική εμβάθυνση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, με παράλληλους θεσμούς μεγαλύτερης συμμετοχής κοινωνικών φορέων και πολιτών. Ενίσχυση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Προώθηση ανεξάρτητων αρχών ελέγχου, διαφάνειας και λογοδοσίας και κυρίως ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης σε όλα τα επίπεδα και ιδίως στον τρόπο επιλογής της ηγεσίας της.

Μια «αφυδατωμένη» δημοκρατία, χωρίς ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών της και χωρίς διασταυρούμενους μηχανισμούς ελέγχου, γίνεται εύκολο θύμα της διαπλοκής, των άνομων συμφερόντων και της λαϊκίστικης προπαγάνδας.

Η τέταρτη διαχωριστική πολιτική γραμμή συνδέεται με την άνοδο της λαϊκιστικής Ακροδεξιάς που αφορά και τέμνει σχεδόν συνολικά την Ευρώπη. Εχει αποχρώσεις από χώρα σε χώρα και οφείλεται σε πολλούς παράγοντες εναλλασσόμενης βαρύτητας: Στις πολιτικές της λιτότητας που οξύνουν και διευρύνουν την ανεργία και τις κοινωνικές ανισότητες. Στις αρνητικές εμπειρίες του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Στο έλλειμμα δημοκρατίας. Στον φόβο και την ανασφάλεια των μεσαίων τάξεων και των παραδοσιακών λαϊκών στρωμάτων που δημιουργούν (εκτός από την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση) το μεταναστευτικό-προσφυγικό κύμα, η πολυπολιτισμικότητα κτλ.

Δεν πρέπει βέβαια να υποτιμήσουμε τις υπαρξιακές και πολιτισμικές ανασφάλειες των πολιτών, αλλά και δεν πρέπει να παραδοθούμε και να συνταχθούμε, εξ αυτού του λόγου, στη λογική του φόβου, που υπονομεύει την Ευρώπη και τις αξίες μας.

Αυτό το σύνθετο πολιτικο-πολιτισμικό «μείγμα» τροφοδοτεί την ακροδεξιά εθνικιστική (ταυτοτική) αναδίπλωση, με «αντισυστημικά» ανακλαστικά που στηρίζονται πάνω σ' έναν υφέρποντα ρατσισμό-φασισμό. Αντιμετωπίζεται μόνο εάν επέμβουμε δραστικά πολιτικά και πολιτιστικά στις «πηγές» της κρίσης.

Υπάρχει, αναμφισβήτητα, μια πολιτική και πολιτισμική προοδευτική γραμμή, που τέμνει και την Ευρώπη και την Ελλάδα. Δεν χρειάζεται να την επανα-«επινοήσουμε». Υπάρχει. Δεν μπορεί να διαγραφεί, παρά τις προσπάθειες που μερικοί καταβάλλουν. Οφείλουμε να προωθήσουμε με ρεαλισμό, με διάλογο και ευρυχωρία, χωρίς ταμπού και παρελθοντολογίες, τη σύγκλιση των προοδευτικών δυνάμεων και τις προγραμματικές συμφωνίες. Τα διακυβεύματα είναι πολλά και μεγάλα! Ουδείς προοδευτικός πολίτης δικαιούται να υποκρίνεται τον «Πόντιο Πιλάτο».

*Δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" στις 18/10/2018.

Προσθήκη νέου σχολίου


Κωδικός ασφαλείας
Ανανέωση