e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. 

Αύριο Τετάρτη 18 Ιουνίου 2025, στις 18:30, στο Αερόστατο καφέ θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου του Λευτέρη-Φοίβου Βασιλόπουλου με τίτλο «Πολίτης Εράσμους». Την εκδήλωση διοργανώνει το βιβλιοπωλείο Λεξικοπωλείο σε συνεργασία με τις εκδόσεις Παπαζήση. Θα ακολουθήσει ανοιχτή συζήτηση με νέους/ες που έχουν πάει Erasmus αλλά και με ακτιβιστές/τριες που ασχολούνται με συμμετοχικά εγχειρήματα. Δείτε εδώ την πρόσκληση.

Αντώνης Παπαγιαννίδης:  Μάθετε μια νέα λέξη: vibecession

Ήρθε βέβαια η σύρραξη Ισραήλ-Ιράν, με την ανάφλεξη όλης πλέον της Μέσης Ανατολής να ανατρέψει κάθε πρόβλεψη περί οικονομικών προοπτικών. Ήδη όμως, μια νέα λέξη είχε αρχίσει να ενσωματώνεται στο λεξιλόγιο της παρουσίασης των οικονομικών εξελίξεων (πήγαμε να γράψουμε: «στο λεξιλόγιο της ανάλυσης των οικονομικών εξελίξεων», αλλά… μην υπερβάλλουμε). Πρόκειται για την “vibecession”  που αποτελεί σύνθεση της recession (που συνήθως την μεταφέρουμε στα Ελληνικά ως ύφεση μάλλον είναι κάτι σαν υποχώρηση των ρυθμών μεγέθυνσης) με τα vibes, δηλαδή την αίσθηση που έχει ο κόσμος για την οικονομία, κάτι κοντά στην καταναλωτική εμπιστοσύνη.Αναδύθηκε η προσέγγιση αυτή της vibecession στην Αμερική – πού αλλού; – καθώς εκεί ήδη, στα μέσα της πρώτης χρονιάς της φασαριόζικης θητείας Τραμπ καταγράφεται κατάρρευση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο χαμηλότερο σημείο πολλών ετών (το ναδίρ ήταν βέβαια στα μέσα του 2022, αλλά τότε είχαμε ενεργειακή/πληθωριστική κρίση…). Και τούτο ενώ η μέχρι στιγμής πορεία των κυρίως δεικτών της Αμερικανικής οικονομίας δεν είναι αρνητική, παρ’ όλες τις «προσπάθειες» Τραμπ να τορπιλίσει με το (ψυχολογικό, εν πολλοίς) μπαράζ με τους δασμούς και το κλίμα εμπορικού πολέμου – το οποίο υπονομεύει, βέβαια, τις επενδυτικές αποφάσεις, πλην όμως οδήγησε σε αποθεματοποιήσεις (οι οποίες «είναι» οικονομική δραστηριότητα): Πάντως, προβλέψεις για ρυθμό ανάπτυξης 3,8% για το β’ 3μηνο του 2025 – μετά από -0,2% στο α’ 3μηνο – δεν τις λες και τόσο αρνητικές (λόγος γίνεται για μέσο όρο ανάπτυξης 1,7% το 2025-26). Σίγουρα δε ποσοστό ανεργίας 4,3% (Μάιος του 2025) δεν μπορεί να θεωρηθεί πηγή ανησυχίας…Δείτε εδώ το άρθρο ("Οικονομική Επιθεώρηση", 16/6).

Γιώργος Σιακαντάρης: Καπιταλισμός των κρατών και όχι των αγορών (Βιβλιοκριτική: "Ο μακρύς εικοστός αιώνας" - Τζιοβάνι Αρίγκι)

Μια συζήτηση έχει ανοίξει περί δημοκρατικού καπιταλισμού ή δημοκρατικού σοσιαλισμού. Ο παγκόσμιας φήμης και αναγνώρισης ιστορικός των καπιταλισμών Τζοβάνι Αρίγκι (1937-2009) ήταν καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ. Εγραψε αυτό το εξαιρετικά σύνθετο σε ιδέες και προβληματισμούς βιβλίο το 1994. Από τότε αυτό αποτέλεσε βιβλίο αναφοράς στον χώρο της ιστορίας των καπιταλισμών. Γι’ αυτόν ο καπιταλισμός δεν είναι μόνο ένας κοινωνικο-οικονομικός σχηματισμός, αλλά συνεχιζόμενοι «συστημικοί κύκλοι χρηματοπιστωτικής επέκτασης και συσσώρευσης». Πολλοί εκθείασαν τα πορίσματά του, αλλά βρήκε και πολλούς κατηγόρους. Οι τελευταίοι τον κατηγόρησαν πως αυτοί οι «συστημικοί κύκλοι συσσώρευσης» εγκλωβίζουν την ανάλυση σε προκατασκευασμένα σχήματα. Τον κατηγόρησαν επίσης πως δεν προέβλεψε αρχικά τις προοπτικές της Κίνας. Ο Αρίγκι υποστηρίζει τρεις κεντρικές θέσεις. Πρώτον η χρηματοπιστωτική επέκταση που χαρακτήρισε την παγκόσμια οικονομία τις τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα δεν ήταν νέο φαινόμενο. Έχει την καταγωγή της στον 15ο αιώνα και μετά. Είναι δηλαδή επαναλαμβανόμενη τάση του ιστορικού καπιταλισμού από τις πρώτες του αρχές. Δεύτερον, οι χρηματοπιστωτικές επεκτάσεις δεν αποτελούν επαναλαμβανόμενα με τον ίδιο τρόπο φαινόμενα, αλλά στιγμές θεμελιώδους αναδιοργάνωσης του καθεστώτος συσσώρευσης. Και τρίτον, η δυναμική του παγκόσμιου καπιταλισμού στηρίχθηκε στις χρηματοπιστωτικές επεκτάσεις αλλά και ανακόπηκε όταν αυτές έγιναν εντελώς ανεξέλεγκτες. Δείτε εδώ το κείμενο ("Νέα", 14/6). 

*Πολλοί που δηλώνουν σοσιαλδημοκράτες ειρωνεύονται την αναφορά του Αλέξη Τσίπρα στον δημοκρατικό καπιταλισμό αντί στον δημοκρατικό σοσιαλισμό. Ανεξαρτήτως ποιος το λέει, κάποιος να τους ενημερώσει πως αυτή ακριβώς η φράση είναι η ουσία της σοσιαλδημοκρατίας. Γι' όσους αρέσει, γι' όσους δεν αρέσει υπάρχουν και άλλα πολιτικά ρεύματα. Μόνο που αυτά δεν είναι σοσιαλδημοκρατικά. Η σοσιαλδημοκρατία κυβέρνησε για πολλά χρόνια και δημιούργησε τις καλύτερες κοινωνίες που είχε γνωρίσει ο κόσμος εκδημοκρατίζοντας τον καπιταλισμό όχι τον σοσιαλισμό. Ο δημοκρατικός σοσιαλισμός δεν κυβέρνησε πουθενά. ΥΓ. Το πρωτείο της δημοκρατίας είναι το άλλο όνομα του δημοκρατικού καπιταλισμού. Δείτε επίσης εδώ την ανάρτηση του Γιώργου Σιακαντάρη (fb, 14/6). 

Αναρτήσεις επικαιρότητας

Γιάννης Τασσόπουλος: Η περίληψη της απόφασης του ΣΤΕ και η κριτική της αιτιολογίας των δικαστικών αποφάσεων

Καταλαβαίνω την ανάγκη να εκδίδεται μετά από τη διάσκεψη η περίληψη της απόφασης του ΣτΕ ή του ΑΕΔ, για να αίρεται η αμφισβήτηση το ταχύτερο, για πρακτικούς λόγους. Αλλά εξίσου αναγκαίο και επιβεβλημένο είναι να ακολουθήσει μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα μετά από την περίληψη η δημοσίευση του πλήρους κειμένου της δικαστικής απόφασης με τις αιτιολογίες της. Αυτός ο εύλογος χρόνος στην προσωπική μου εκτίμηση θα ήταν ο ένας μήνας. Διαφορετικά δίνεται η εσφαλμένη εντύπωση ότι αυτό που μετρά είναι το αποτέλεσμα, ενώ η δικαστική απόφαση κρίνεται κυρίως από την αιτιολογία της. Με το αποτέλεσμα μπορεί να διαφωνήσεις ή να συμφωνήσεις. Αλλά η κριτική στην απόφαση γίνεται με βάση την αιτιολογία της. Το Σύνταγμα επιβάλλει οι δικαστικές αποφάσεις να είναι αιτιολογημένες. Αυτό απορρέει από τις αρχές του κράτους δικαίου και της λαϊκής κυριαρχίας. Η έκδοση του πλήρους κειμένου της απόφασης μήνες μετά από την έκδοση της περίληψης αποτελεί τρόπο αποφυγής της κριτικής της απόφασης και εστιάζει στο διατακτικό, λες και ο σκοπός αγιάζει τα μέσα… Μια πρώτη απάντηση είναι ότι δικαστής κρίνει και αποφασίζει. Δεν δικαιούται και δεν νομιμοποιείται να θέλει, χωρίς να δίνει, αν όχι ταυτόχρονα, αλλά πάντως σε σύντομο χρόνο, την πλήρη αιτιολογία της κρίσης του. Για να μπορεί να ασκηθεί υπεύθυνη κριτική. Δείτε εδώ την ανάρτηση (fb, 16/6).

Γιάννης Μπαλαμπανίδης: Όταν ο αυταρχισμός φοράει κοστούμι ("Νέα", 15/6, Ένθετο Int.: Αφιέρωμα: "Κρυφή γοητεία του φασισμού")

Θα πει κανείς: και γιατί ο αυταρχισμός είναι πιο υπαρκτός και ουσιώδης από τον λαϊκισμό; Μήπως είναι απλώς η νέα διανοητική μόδα στους κύκλους των πολιτικολογούντων; Η αντίρρηση είναι νόμιμη και δικαιολογημένη. Ωστόσο, υπάρχει μια κρίσιμη διαφορά ανάμεσα στον λαϊκισμό και τον αυταρχισμό. Ο πρώτος είναι ένα πολιτικό στυλ. Ο δεύτερος είναι ένας πραγματικός τρόπος άσκησης της πολιτικής, ένα πολιτικό καθεστώς, μια συνθήκη ανελευθερίας που έχει πολύ πραγματικές επιπτώσεις στη ζωή και στην ελευθερία των ανθρώπων, στον ορίζοντα των επόμενων γενεών... Ένα σχέδιο το οποίο έχει ένα σαφές ιδεολογικό πρόσημο, που αποδεικνύει τη μυωπική στάση όσων επιχειρούσαν, με κοινό παρονομαστή τον λαϊκισμό, να ταυτίσουν ως δύο συμμετρικούς κινδύνους για τη φιλελεύθερη (κεντρώα) δημοκρατία τον αριστερόστροφο και τον δεξιόστροφο ριζοσπαστισμό. Είναι σήμερα προφανές ότι αυτό που διάβρωνε τις φιλελεύθερες δημοκρατίες μας ήταν η όχι και τόσο κρυφή πλέον γοητεία του αυταρχισμού – δηλαδή μιας επικαιροποιημένης εκδοχής της ριζοσπαστικοποιημένης νεο-συντηρητικής, αν όχι νεο-αντιδραστικής, ιδέας για τον κόσμο. Δείτε εδώ περισσότερα. 

Νικόλαος Ζαμπούκας: Εξελίξεις της νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την πολιτική ασύλου

Οι αναλυθείσες αποφάσεις του Δικαστηρίου δίνουν σαφείς και προσηκόντως αιτιολογημένες ερμηνευτικές λύσεις σε ζητήματα που έχουν ήδη απασχολήσει τον εθνικό δικαστή, φωτίζοντας, όμως, και όψεις ζητημάτων που ενδεχομένως τον απασχολήσουν, όταν κληθεί να εφαρμόσει – σε όχι απώτερο μέλλον – τις σχετικώς προσφάτως εγκριθείσες νομικές πράξεις για τη μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού πλαισίου για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης, όπως, μεταξύ άλλων, τους Κανονισμούς (ΕΕ) 2024/1347 και 2024/1348 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Μαΐου 2024, ως προς αφενός μεν τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των ανιθαγενών ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας, αφετέρου δε τη κοινή διαδικασία διεθνούς προστασίας στην ΕΕ... Σε κάθε περίπτωση, όμως, στο μέτρο που υπό την ισχύ των νέων νομικών πράξεων πολλές από τις αναφερθείσες ρυθμίσεις παραμένουν αμετάβλητες (λ.χ. περί ανάκλησης ή μη χορήγησης καθεστώτος πρόσφυγα ενόψει ευλόγων λόγων στοιχειοθέτησης κινδύνου για την ασφάλεια του κράτους μέλους, κατ’ άρθρο 14 παρ. 1 και 2 του πρώτου Κανονισμού, ή περί πλήρους και exnunc εξέτασης της προσφυγής, κατ’ άρθρο 67 παρ. 3 του δευτέρου Κανονισμού), η παραχθείσα σχετικώς νομολογία του ΔΕΕ αναμένεται να συνεχίσει να επιτελεί σημαντικό ερμηνευτικό οδηγό. Δείτε εδώ το άρθρο (nomarchia.gr, 6/6).

Χρήστος Χωμενίδης: Χειρότερο από έγκλημα

Διαβάζω τα ρεπορτάζ για το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Ακούω στο ραδιόφωνο τον αρμόδιο υπουργό να ανακοινώνει τη δρακόντεια αυστηροποίηση της στάσης του κράτους απέναντι στους παρανόμως εισερχόμενους αλλοδαπούς. Και θυμάμαι τη σοφή φράση, η οποία αποδίδεται στον Ζοζέφ Φουσέ, υπουργό Αστυνομίας του Ναπολέοντα. "Είναι χειρότερο από έγκλημα. Είναι λάθος!" Ποια αντίληψη εκφράζει ο Μάκης Βορίδης, ποια ελπίδα ενσαρκώνει; Η Ελλάδα να τσακώσει και να στείλει στον αγύριστο όσους αλλόφυλους διαβιούν εντός της. Να περάσει σε Ανατολή και Δύση το μήνυμα ότι δεν είμαστε ξέφραγο αμπέλι. Πως όποιος πονηρός παραβιάζει εφεξής τα σύνορά μας θα έχει κακά ξεμπερδέματα… Κάποιος καχύποπτος θα ισχυριζόταν ότι το νέο νομοσχέδιο, εφόσον ψηφιστεί και εφαρμοστεί, το μόνο που θα καταφέρει θα είναι να επιδεινώσει δραματικά τη θέση των μεταναστών που δεν έχουν χαρτιά. Θα τους αναγκάζουν τα αφεντικά τους να δουλεύουν όλο και πιο σκληρά στα χωράφια και στις κουζίνες των εστιατορίων. Όλο και πιο εξαντλητικά και κακοπληρωμένα, και δωρεάν ενίοτε, ίσα να τρώνε ένα ξεροκόμματο, απειλώντας τους ότι θα τους καταγγείλουν. Δείτε εδώ το άρθρο (capital.gr, 9/6).

Adrian Zduńczyk: «Χάρη στις νέες τεχνολογίες, η εξουσία μπορεί να επιστρέψει στον λαό» (συνέντευξη: Θοδωρής Αντωνόπουλος, lifo.gr)

Λοιπόν, αρχικά, στα τέλη των ’90s υπήρχε το Web 0 ή, μάλλον, το Web 1.0, το αρχικό στάδιο του dot-com. Έμπαινες απλώς σε έναν ιστότοπο, αναζητώντας πληροφορίες, δεν υπήρχαν πολλές εικόνες, ενώ ελάχιστη ήταν και η αλληλεπίδραση. Έπειτα ήρθε το Web 2.0 και εδώ εμφανίζονται οι browsers της Google, του Bing, της Mozilla κ.λπ., αρχίζουν επίσης να δραστηριοποιούνται οι εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου, όπως η Amazon. Μπορούσες να έχεις τους δικούς σου κωδικούς πρόσβασης και το «δικό σου» κομμάτι του διαδικτύου μέσα από λογαριασμούς όπως το Gmail, το Microsoft Outlook ή οτιδήποτε άλλο, να χρησιμοποιήσεις τον υπολογιστή, το κινητό ή το λάπτοπ σου έτσι ώστε να διαχειρίζεσαι καλύτερα τη ζωή σου, τη δουλειά σου, ακόμα και για να κερδίσεις χρήματα. Η διαφορά του Web 3.0 είναι ότι σου δίνει κάτι παραπάνω, την απόλυτη ιδιοκτησία των δεδομένων σου... Οι νέες τεχνολογίες δίνουν ίση πρόσβαση στην πληροφορία και σε κάνουν πραγματικό ιδιοκτήτη των δεδομένων σου. Έτσι, η εξουσία φεύγει από τις «σάπιες» κυβερνήσεις, τις «σάπιες» τράπεζες και τα «σάπια» χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και επιστρέφει στον λαό!Δείτε εδώ την συνέντευξη.

Έρευνα (Newtons Laboratory): The “Silver Age”: Το κοινό των 65+ στην Ελλάδα

Η εποχή μας φαίνεται να έχει εμμονή με τη νεότητα, ενώ δείχνει αμήχανη και συχνά ακόμη και φοβική απέναντι στους ηλικιωμένους και τα γηρατειά. Στην αγορά, στα ΜΜΕ και, εν τέλει, στη συνείδηση της κοινωνίας, η τρίτη ηλικία συνδέεται με εικόνες απόσυρσης, αδυναμίας και περιορισμού. Ο στερεοτυπικός αυτός τρόπος όμως θέασης των άνω των 65, περιορίζει ουσιαστικά τις δυνατότητές τους και επηρεάζει αρνητικά τον τρόπο που όλοι μας αντιμετωπίζουμε την αναπόδραστη φάση της γήρανσης μας. Είναι μια δυναμική και δημιουργική κοινωνική ομάδα, αισιόδοξη, σε μεγάλο βαθμό ικανοποιημένη από τη ζωή της, το 62,8% δηλώνουν ότι είναι ήρεμοι και ευτυχείς και 67% ότι απολαμβάνουν τη ζωή. Τα ευρήματα μεγάλης έρευνας που έκανε η έκανε η εταιρεία επικοινωνίας The Newtons Laboratory σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών κοινής γνώμης aboutpeople, ανατρέπουν λοιπόν τα στερεότυπα. Η The Newtons Laboratory, προκειμένου να κατανοήσει την πραγματικότητα της τρίτης ηλικίας στη χώρα μας, πραγματοποίησε ένα σύνθετο ερευνητικό πρόγραμμα, με ποιοτική και ποσοτική μεθοδολογία, σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών κοινής γνώμης aboutpeople. Μέσα από αυτό το ερευνητικό πρόγραμμα μπορέσαμε να χαρτογραφήσουμε την κατάσταση ζωής του συγκεκριμένου κοινού, τις αντιλήψεις , στάσεις, αξίες και προτεραιότητες, καθώς και τις ανάγκες και τις προσδοκίες του, στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Δείτε εδώ την έρευνα. 

Εκδηλώσεις/ Ανακοινώσεις

Δείτε εδώ την πρόσκληση για την παρουσίαση του συλλογικού έργου που επιμελήθηκε ο Ανδρέας Γιαννόπουλος με τίτλο: "Οι τόποι της εξουσίας" (εκδόσεις Παπαδόπουλος). Η εκδήλωση θα γίνει σήμερα Τρίτη 17 Ιουνίου, στις 19:30, στο βιβλιοπωλείο Ianos (Αθήνα).

Δείτε εδώ την πρόσκληση για την παρουσίαση του βιβλίου με τίτλο: "BarItalia. Δύο ταξίδια" των Γιάννη Μπαλαμπανίδη & Ζώη Κάσαρη (εκδόσεις Πόλις). Η εκδήλωση θα γίνει την Παρασκευή 20 Ιουνίου και ώρα 8 μ.μ. στο μπαρ Mingus.

Δείτε εδώ το πρόγραμμα του  Web3 Summit Athens 2025 με θέμα: "Ξεκλειδώνοντας το μέλλον της αποκέντρωσης και της καινοτομίας", που θα γίνει στις 21-22 Ιουνίου στο Μουσείο Μπενάκη.