e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. 

Αντώνης Παπαγιαννίδης: Θα τολμήσει/θα μπορέσει η Αμερικανική Δικαιοσύνη να φρενάρει κάπως  την διεκδίκηση Τραμπ;

Αυτού του είδους οι υποθέσεις, και η στάση των επιμέρους Αμερικανών δικαστών, θα καθορίσουν τι θα απομείνει όρθιο από Rule of Law/κυριαρχία του νόμου στις ΗΠΑ επί Προεδρίας Τραμπ -ΙΙ. Δεν είναι εύκολο, πάντως διόλου ευθύγραμμο, να πει κανείς ότι «το Ανώτατο Δικαστήριο έχει εδραιωμένη πλειοψηφία 6:3», με σαφή Τραμπική προτίμηση. Το δικαστικό σύστημα των ΗΠΑ έχει τις δικές του πολυπλοκότητες. Ασφαλώς το κλείσιμο των ποινικών διώξεων κατά Τραμπ – με μοναχική εξαίρεση την απαγγελία καταδίκης στην υπόθεση Στόρμι Ντάνιελς: προσοχή! όχι ως προς την εξαγορά της σιωπής της ελευθέριων ηθών κυρίας, αλλά την απόπειρα συγκάλυψης μέσω των κονδυλίων Προεδρικής προεκλογικής εκστρατείας, και πάλιν όμως με καταδίκη χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο – δείχνει ότι ο Προεδρικός οδοστρωτήρας έχει την τάση να περνάει, ανεμπόδιστος. Πιο ενδιαφέρων/ποιο εποικοδομητικός ο τρόπος με τον οποίο η απειλή – ή, πάντως, το ισχυρό ενδεχόμενο – δικαστικών προσφυγών σε μαζική κλίμακα οδήγησε σε αναστολή άλλης μιας προεδρικής πρωτοβουλίας: εκείνης που επέβαλλε «πάγωμα» όσων ομοσπονδιακών χρηματοδοτήσεων για επιδόματα, επιχορηγήσεις και δάνεια αφορούσαν πολιτικές, οι οποίες κρίνονταν ασύμβατες με τις Προεδρικές πρωτοβουλίες και το μπαράζ από executive orders των πρώτων ημερών Τραμπ για υλοποίησή τους. Δείτε εδώ το άρθρο (daily.nb.org,10/2). 

Λουκάς Βελιδάκης: Οι ευρωπαίοι ακροδεξιοί μιμητές του MAGA (Make America Great Again)

«Εξαιτίας των Βρυξελλών δίνουμε τα λεφτά μας στην Ουκρανία για έναν μάταιο πόλεμο». Αυτή η δήλωση του Βίκτορ Όρμπαν στο τραμπικό πάρτι της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς στη Μαδρίτη συμπυκνώνει την ουσία του σύγχρονου εθνικισμού: μια ρητορική που ακροβατεί μεταξύ της Ουάσινγκτον του Τραμπ και της Μόσχας του Πούτιν. «Ο τυφώνας Τραμπ άλλαξε τον κόσμο μέσα σε λίγες εβδομάδες… χθες ήμασταν αιρετικοί, σήμερα είμαστε το ρεύμα», διακήρυξε ο Όρμπαν, συνοψίζοντας το νέο όραμα της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς: μια εποχή κατά την οποία ο λαϊκισμός, ο εθνικισμός και η ξενοφοβία θα είναι η κανονικότητα. Πίσω, όμως, από τις σημαίες και τις ιαχές για μια «νέα Reconquista», αυτό που κυριάρχησε ήταν η υποκρισία. Οι ακροδεξιοί μιμητές του MAGA, που πλασάρουν το MEGA (Make Europe Great Again), ικανοποιώντας τον (νονό του όρου) Έλον Μασκ, πασχίζουν να παρουσιαστούν ως υπερασπιστές της «εθνικής ταυτότητας» και των «παραδοσιακών αξιών». Στην πράξη, όμως, είναι πολιτικοί χαμαιλέοντες: αλλάζουν αφήγημα ανάλογα με το συμφέρον τους. Δείτε εδώ το κείμενο.

Στέλιος Φωτεινόπουλος: Μία ακροδεξιά που κατάλαβε τον Γκράμσι και τον Μακιαβέλι περισσότερο από την αριστερά

Αυτές τις ημέρες στο Λονδίνο λαμβάνει χώρα μία διεθνής ακροδεξιά σύνοδος, πολύ πιο επικίνδυνη από το συνέδριο της Μαδρίτης. Εκεί, πίσω από κλειστές πόρτες, συναντώνται πρώην και νυν υπουργοί κυβερνήσεων από όλο τον κόσμο, πολιτικοί ηγέτες, πολιτικοί επιστήμονες, ψυχολόγοι, γιατροί, οικονομολόγοι, βουλευτές, πρώην σύμβουλοι του ΟΗΕ, ακαδημαϊκοί και θρησκευτικοί ακτιβιστές. Βασικό θέμα της συνόδου δεν είναι μία γενικού τύπου συζήτηση από εκείνες που έχουμε συνηθίσει να συμβαίνουν, άλλα συγκεκριμένα με ποιον τρόπο η παγκόσμια ακροδεξιά θα αναζητήσει τρόπους να παρέμβει στον πυρήνα της κοινωνικής αναπαραγωγής - δηλαδή στους μηχανισμούς μέσω των οποίων οι κοινωνίες αποκτούν συνείδηση, αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους, τις κοινωνικές σχέσεις, σκέφτονται την σχέση τους με το κράτος, την μητρότητα και την οικογένεια, το φύλο, την ιδιωτική πρωτοβουλία, ή την επιστήμη. Δείτε εδώ το κείμενο.

Κωστής Καρπόζηλος: Η εκκωφαντική σιωπή του Συντάγματος

Την Κυριακή στο Σύνταγμα επικρατούσε μια παράξενη ησυχία. Τα συνθήματα ήταν σποραδικά και περιορίζονταν σε δραστήριους πυρήνες διαδηλωτών, τα ανεπαρκή μεγάφωνα δεν μετέδιδαν τις ομιλίες πέραν όσων βρίσκονταν γύρω από την εξέδρα, ακόμη και η αποχώρηση από τον χώρο –διανθισμένη με τους κρότους από τα δακρυγόνα– ήταν ήρεμη και συντεταγμένη… Πρέπει να αισθανόμαστε τυχεροί που υπήρξε η συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος και σε όλη τη χώρα στο συμβολικό μεταίχμιο των πενήντα ετών της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Η παρουσία εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών δείχνει ενδιαφέρον για το περιεχόμενο της δημοκρατίας μας. Οι άνθρωποι το 2025 δεν είναι μαριονέτες. Δεν υπάρχουν παντοδύναμοι μηχανισμοί ή κόμματα που μπορούν να παραλύσουν όλες τις πόλεις της χώρας την ίδια στιγμή. Οι πολίτες επιλέγουν να συμμετάσχουν σε κάτι, να επενδύσουν τον χρόνο και την ενέργειά τους, όταν νιώθουν ότι τους αφορά και τους καίει. Και αν κάτι μπορεί να εκτρέψει την πορεία των πραγμάτων προς το ανεξέλεγκτο, είναι η υποτίμησή τους. Αυτό είναι το σταθερό λάθος κάθε κυβέρνησης που νιώθει ασφαλής στον μικρόκοσμο της διαχείρισης της εξουσίας. Δείτε εδώ το άρθρο ("Καθημερινή", 2/2).

Σάκης Σεραφείμ: Ο ρόλος της διερεύνησης ατυχημάτων

Τις τελευταίες μέρες γίνεται μια εντονότατη συζήτηση με επίκεντρο το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη και παρατηρώ ότι χαρακτηρίζεται μεταξύ άλλων κι από μια σύγχυση σχετικά με τις έννοια της διερεύνησης των αιτίων ενός δυστυχήματος, καθώς και με τις συναφείς διαδικασίες… Τη διερεύνηση των αιτίων ενός ατυχήματος την κάνουν οι επιτροπές διερεύνησης — ΟΜΩΣ υπάρχει ένα *πολύ λεπτό* (αλλά άκρως σημαντικό) σημείο: Αποκλειστικός σκοπός της διερεύνησης είναι η εξακρίβωση των αιτίων που προκάλεσαν το ατύχημα (εφεξής χρησιμοποιώ για λόγους βραχύτητας τον όρο «ατύχημα» συμπεριληπτικά για όλα τα αντικείμενα μιας διερεύνησης, είτε είναι και απλώς συμβάντα κ.λπ., εκτός κι αν το επισημαίνω ειδικά) με *μοναδικό* στόχο την πρόληψη ατυχημάτων και ΟΧΙ τη διαπίστωση υπαιτιότητας και τον καταλογισμό ευθυνών ή αξιώσεων. Δηλαδή οι επιτροπές διερεύνησης αναζητούν τα αίτια, όχι τους υπαίτιους ή τους υπεύθυνους, ενός ατυχήματος. Τον εντοπισμό της υπαιτιότητας και την ευθύνης ενός ατυχήματος την αναλαμβάνει η δικαιοσύνη — και, ανάλογα με τη φύση και τις συνέπειες ενός ατυχήματος, μπορεί να τρέχουν παράλληλα διαδικασίες όπως ποινικές (για ποινικές ευθύνες εμπλεκομένων), αστικές (για αποζημιώσεις), διοικητικές (για πρόστιμα σε εμπλεκομένους αλλά και για ορισμένες απαιτήσεις έναντι του Δημοσίου) ή πειθαρχικές (για παραβάσεις εσωτερικών κανονισμών κ.τ.π.). Δείτε εδώ το πλήρες κείμενο.

Mariana Mazzucato: Resisting Digital Feudalism

AI is not just another sector. It is a general-purpose technology that will shape all sectors of the economy. That means it could either create tremendous value or cause serious harm. Though many commentators talk about AI as if it was a neutral technology, this understates its fundamental economic power. Even if AI was free to build, it would need to be powered and deployed, which requires access to the gatekeeper’s cloud computing platforms – such as Amazon Web Services, Microsoft Azure, and Google Cloud. This dependency makes steering the technology’s development toward the common good more urgent than ever. The real question isn’t whether to regulate AI, but how to shape markets for AI innovation. Rather than regulating or taxing the sector only after the fact, we must create a decentralized innovation ecosystem that serves the public good… Similarly, AI developers like OpenAI and Anthropic hide, among other things, the sources of their training data; what guardrails they have placed on their models; how they enforce their terms of service; their products’ downstream harms (such as addictive use and underage access); and the extent to which their platforms are being used to monetize eyeballs around the world through targeted advertising. Δείτε εδώ το άρθρο (project-syndicate.org, 7/2).

Nick Bostrom: Η χώρα που θα φτάσει στην Υπερ-Νοημοσύνη θα έχει τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα  (συνέντευξη: Θανάσης Κατσικίδης)

Η Γενική Τεχνητή Νοημοσύνη (AGI= σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που διαθέτει την ικανότητα να κατανοεί, να μαθαίνει και να εφαρμόζει τη γνώση με επάρκεια που μοιάζει με την ανθρώπινη) είναι το μεγάλο θέμα, μαζί με όλα όσα θα ακολουθήσουν…  Βρισκόμαστε πλέον σε ένα σημείο όπου δεν μπορούμε πλέον να αποκλείσουμε με μεγάλη σιγουριά ακόμα και τα πολύ σύντομα χρονοδιαγράμματα, όπως, για παράδειγμα το τι μπορεί να συμβεί το 2025 ή σε δύο χρόνια, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος. Η εξέλιξή της ανά έτος (σε υπερ-νοημοσύνη) θα μπορούσε να μεταφραστεί σε αρκετές ποσοστιαίες μονάδες αθροιστικά…  Επενδύουμε μεγάλες προσπάθειες για την επίτευξη της επιστημονικής, τεχνικής και οικονομικής προόδου. Και το ερώτημα είναι, πού θα φτάσουμε στην πραγματικότητα αν τη φτάσουμε στα άκρα; Αυτό μπορεί να θεωρηθεί απλώς ως ένα ενδιαφέρον φιλοσοφικό πείραμα σκέψης, αλλά αν η ΑΙ επιτύχει, μπορεί να φτάσουμε εκεί μέσα (στο άκρο) στη διάρκεια της ζωής πολλών ανθρώπων που ζουν σήμερα. Επομένως, φαίνεται ότι πρέπει να εξετάσουμε την κατάσταση που προκύπτει αν φτάσουμε στην «τεχνολογική ωριμότητα»… Ελπίζω ότι οι άνθρωποι στο μέλλον θα κοιτάζουν τη σημερινή εποχή με σοκ και τρόμο, και φαντάζομαι ότι με δυσκολία θα κατανοούν ότι οι άνθρωποι έζησαν τόσο άθλιες ζωές όπως ζούμε όλοι μας τώρα − ακόμα και εκείνοι ανάμεσά μας που είναι συγκριτικά τυχεροί. Δείτε εδώ την συνέντευξη ("Οικονομική Επιθεώρηση", 23/12/2024). 

Γιώργος Παπανδρέου: Η τεχνητή νοημοσύνη  πρέπει να είναι υπό τον δημοκρατικό έλεγχο και όχι τον έλεγχο ολιγαρχών ή αυταρχικών ηγετών

Στην κεντρική εκδήλωση του AI Action Summit (Παρίσι) με επίκεντρο τη Δημοκρατία που διοργανώνει η πρωτοπόρα και βραβευμένη διεθνώς διαδικτυακή πλατφόρμα διαβούλευσης make.org, είχα τη χαρά να συμμετάσχω σε συζητήσεις με εξέχουσες προσωπικότητες και ειδικούς από τη διεθνή δημόσια σφαίρα όπως η αρμόδια Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Henna Virkkunen, o Oliver Röpke, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, η Audrey Tang, πρώτη Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής της Ταϊβάν, καθώς και η φίλη και αγωνίστρια της Δημοκρατίας, αυτοεξόριστη πολιτικός της Λευκορωσίας, Sviatlana Tsikhanouskaya. Όπως τόνισα «Η τεχνητή νοημοσύνη  πρέπει να είναι υπό τον δημοκρατικό έλεγχο και όχι τον έλεγχο ολιγαρχών ή αυταρχικών ηγετών». Μόνο έτσι θα διασφαλισθεί ότι θα χρησιμοποιηθεί για το κοινό καλό. Αυτό επισημάνθηκε και στο σημερινό άρθρο γνώμης των ιδρυτών της make.org στη Le Monde, Alicia Combaz και Axel Dauchez: η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να αξιοποιηθεί ώστε να ανοίξει νέους δημοκρατικούς ορίζοντες και να αποτελέσει μοχλό κοινωνικής συνοχής και συμμετοχικής έκφρασης. Δείτε εδώ περισσότερα.

International Monetary Fund (IMF): The World Happiness Report leads the quest for more holistic measures of well-being/ (Ικανοποίηση ζωής: Η Ελλάδα στην τελευταία θέση των ανεπτυγμένων χωρών)

The World Happiness Report is a key resource in this search, offering a com­prehensive look at self-reported life sat­isfaction scores across countries (see chart for ranking criteria). In the decade since its inception, it has evolved from a novel concept to an influential factor in advancing the inclusion of well-being metrics in policymaking. When we juxtapose GDP per capita with happiness scores from the report, it becomes clear that while GDP per capita is a significant predictor of hap­piness, it's not the only factor. As the report outlines, other variables, such as social support, life expectancy, free­dom, generosity, and the absence of corruption, also help explain varying levels of happiness between countries… The report urges a reevaluation of success, advocating policies that not only foster economic growth but enhance the quality of life. The authors contend that by integrating happiness as a key objective, governments can adopt a more holistic approach to pol­icymaking, ensuring that progress is measured not solely by material wealth but by the well-being of their citizens. Δείτε εδώ την έκθεση.

Editorial/ Nomarchia.gr: Ζητήματα αντισυνταγματικότητας

Μάλλον ανασφάλεια και νοοτροπία παραίτησης υποδηλώνουν o υπέρμετρος αυτοπεριορισμός και η αναβλητικότητα που επιδεικνύουν, τα τελευταία χρόνια, στη Χώρα μας, όλοι σχεδόν οι δημόσιοι φορείς που καλούνται να ελέγξουν τη συνταγματικότητα των νόμων, δηλαδή την τήρηση του Συντάγματος. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απέχει διαχρονικά από την άσκηση του καθήκοντός του να αναπέμπει στη Bουλή αντισυνταγματικά νομοσχέδια που έχουν ψηφιστεί από αυτή. Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής δυσκολεύεται ιδιαίτερα να αρθρώσει καθαρές κρίσεις περί αντισυνταγματικότητας των νομοσχεδίων που εξετάζει. Οι βουλευτές, θεωρώντας ότι λαμβάνουν «πολιτικές» αποφάσεις, αρνούνται να συμβιβαστούν με την ιδέα ότι, σε ένα κράτος δικαίου, οι αποφάσεις αυτές πρέπει να προσαρμόζονται στο Σύνταγμα και όχι το αντίστροφο. Ως εκ τούτου, η αντισυνταγματικότητα εκπίπτει, κατά κανόνα, σε αντιπολιτευτικό επιχείρημα της εκάστοτε αδύναμης μειοψηφίας, η οποία προσδοκά να γίνει πλειοψηφία, ώστε να απελευθερωθεί κι αυτή από τις συνταγματικές δεσμεύσεις. Σε όλους τους παραπάνω φορείς υφέρπει μια έκδηλη τάση παραίτησης από την αναμέτρηση με όποιο ζήτημα αντισυνταγματικότητας εγείρεται: «Άστο, θα το κρίνουν τελικά τα δικαστήρια». Δείτε εδώ το πλήρες κείμενο.

Εκδηλώσεις/ Ανακοινώσεις

Δείτε εδώ το δελτίο τύπου για την συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που διοργανώνει το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (Ι.ΔΙ.Σ) με θέμα: «Οι γερμανικές εκλογές και οι επιπτώσεις τους». Η εκδήλωση θα γίνει την Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2025, στις 18:00, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ινστιτούτου.

Οι Φίλοι Επικούρειας Φιλοσοφίας “Κήπος Αθηνών” και ο Δήμος Παλλήνης (τόπος καταγωγής του Επίκουρου) διοργανώνουν το 15^ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Επικούρειας Φιλοσοφίας, το οποίο θα διεξαχθεί στις 15-16 Φεβρουαρίου 2025, στο Δημοτικό Κολέγιο Αθηνών. Δείτε εδώ το πλήρες πρόγραμμα του Συμποσίου.