Friday, 29 March 2024

55+ και θέλεις να δουλέψεις;

Είστε 55+ και θέλετε να δουλέψετε; Ξεχάστε το, εκτός κι αν το δείτε αλλιώς...

Στο διάγραμμα αυτό βλέπουμε τα ποσοστά απασχόλησης ατόμων που βρίσκονται στο ηλικιακό φάσμα 55-64 στις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α (2016). Η Ελλάδα είναι η τελευταία στην κατάταξη. Το περιεχόμενο που ακολουθεί σχετίζεται άμεσα με το παρόν διάγραμμα. To ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο έχει καταστήσει σχεδόν αδύνατον το να εργαστεί ένας συνταξιούχος.

Εσείς που διαβάζετε με ενδιαφέρον εκείνα τα κείμενα που αναφέρονται με νοσταλγία στη δεκαετία του εξήντα «όπου όλα ήταν καλύτερα», μη διαβάσετε αυτό το άρθρο. Ωστόσο, εγώ θέλω να το αφιερώσω στους σημερινούς πενηντάρηδες και εξηντάρηδες, δηλαδή στους ανθρώπους της γενιάς μου. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια καταγραφή των προσπαθειών μου να βρω δουλειά, που να έχει νόημα για μένα και να δίνει εισόδημα, μέσα στα χρόνια της κρίσης, ως πρόωρη συνταξιούχος με 30 χρόνια εργασίας στο βιογραφικό μου.

Ξεκίνησα να δουλεύω ήδη από τα φοιτητικά μου χρόνια, στην αρχή πιο χαλαρά, ως δασκάλα αγγλικών -με πρώτους μαθητές τους αδελφούς Λεωνίδα και Νικόλα Καβάκο, καλή αρχή, ε;-, μετά ως γραμματέας σε δικηγορικό γραφείο και εντέλει ως ιδιαιτέρα γραμματέας του προέδρου μεγάλης κρατικοποιημένης Τράπεζας. Θέση που εγκατέλειψα με την άνεση του ανθρώπου που βλέπει τη ζωή να του ανοίγει κι άλλες πόρτες. Ήμουν τυχερή με όλους τους ανθρώπους που με προσέλαβαν τότε. Ήταν άνθρωποι που εκτίμησαν τη δουλειά μου και κατάλαβαν τις ανάγκες μου. Ακολούθησαν μεταπτυχιακά και, μετά την επιστροφή μου, πρόσληψη σε μεγάλο ιδιωτικό σχολείο. Τα είκοσι εννέα χρόνια που εργάστηκα εκεί, είτε ως καθηγήτρια είτε σε διοικητικές ή ακαδημαϊκές θέσεις, διαμόρφωσαν την επαγγελματική μου ταυτότητα. Όταν μου δόθηκε η δυνατότητα της πρόωρης συνταξιοδότησης, το 2013, ήμουν 54 ετών και ήξερα ότι στο εξής θα βάδιζα σε γλιστερή πίστα. Γι' αυτήν θέλω να μιλήσω.

Δεν ήμουν ανυποψίαστη, διανύαμε ήδη τον τέταρτο χρόνο της κρίσης. Δεν φανταζόμουν όμως ότι θα αντιμετώπιζα προσβλητική συμπεριφορά στο κοινωνικό περιβάλλον. Συνομήλικος επιχειρηματίας, κληρονόμος οικογενειακής επιχείρησης, χωρίς λαμπρές επαγγελματικές περγαμηνές, μου είπε, μας συνέστησαν, ότι «κάποιοι σαν κι εμένα έχουν ρίξει έξω τα σφαλιστικα ταμεία». Αρκέστηκα να του απαντήσω ότι είχα πληρώσει για πάνω από τριάντα χρόνια εισφορές κι ότι, ως μισθωτή, δεν είχα φοροδιαφύγει. Παράλληλοι μονολογοι.

Μια ΜΚΟ με ωφελούμενους παιδιά από οικογένειες μεταναστών, στο κέντρο της Αθήνας μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρων χώρος, όπου θα μπορούσα να αξιοποιησω και την εμπειρία μου ως προς την εκπαίδευση και τα παιδιά, αλλά και την διοικητική μου εμπειρία, καθώς και τις γνώσεις και τις γνωριμίες μου στον εκπαιδευτικό χώρο. «Αξιοποιήθηκα», λοιπόν, για να απασχολώ μια ομάδα νηπίων, μια φορά την εβδομάδα. Μου ζητηθηκε να παρακολουθώ ως εκπαιδεύομενη την μικρή ομάδα των έμμισθων υπαλλήλων να κάνει την καθημερινή διαχείριση και τέλος είχα τη μοναδική ευκαιρία να εκπαιδευθώ στη διδακτική πράξη από μια ψυχολόγο, που δεν είχε διδάξει ούτε μια ώρα. Το αντικείμενο ήταν ένα μάθημα-διαδραστική εμπειρία για εφήβους-που ήταν το αντικείμενο της ειδικότητάς μου για 30 χρόνια. Επίσης διδάχθηκα τη συγγραφή επιστολών για την επικοινωνία με φορείς. Η δυσφορία μου για την αναποτελεσματική χρήση του χρόνου μου και την μη αξιοποίηση όσων μπορούσα να προσφέρω, στο όνομα μιας εσωτερικής γραφειοκρατίας, αποτέλεσε την αιτία του γρήγορου διαζυγίου. Το ότι μίλησα σε ακροατήριο δασκάλων ή χορηγών, επικοινώνησα με χορηγούς ή εκπαιδευτικούς φορείς, παρουσίασα την οργάνωση σε διαφορετικά ακροατήρια, όπως μου ζητήθηκε, μάλλον δυσκόλεψαν την παραμονή μου εκεί. Το ότι συμμετείχα σε μπαζάρ, διοργανώσεις πάσης φύσεως και ότι ήμουν ικανή και στις μεταφορές δεν με διέσωσε. Η επαφή μου με ένα άλλο σωματείο, μεικτού χαρακτήρα, εκπαιδευτικού και κοινωνικού, κατέληξε σε αποτυχία, διδάσκοντάς μου ότι, όσο κι αν αγαπάς τους φίλους σου, είναι δύσκολο να συνεργαστείς μαζι τους. Αυτό ήταν πολύτιμο μάθημα και δεν αισθάνομαι ευγνώμων σε αυτούς που μου το έδωσαν. Έκτοτε κανείς/καμιά από γνωστούς και φίλους που δραστηριοποιούνται στον εθελοντισμό δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημά μου να συνδράμω παιδιά, ζώα, ηλικιωμένους. Η απορία μου «πώς να το καταφέρω;» έχει μείνει αναπάντητη.

Ήμουν πια απόλυτως βέβαιη ότι είχα τελειώσει με τον εθελοντισμό. Τότε είναι που συνάντησα την εξαίρεση. Η εξαίρεση ονομάζεται ΝΕΟΝ και πράγματι φέρνει κάτι ολότελα νέο ως προς την αντιμετώπιση των ανθρώπων 55+ που θέλουν να εργαστούν. Εργάστηκα σε δυο πρότζεκτ του Οργανισμού, προσλήφθηκα και πληρώθηκα νόμιμα και με διαφάνεια και είχα την ευκαιρία να δουλέψω με νέους ανθρώπους, κάτω από την ευθύνη τους, αλλά και μεγαλύτερους χωρίς καμία διάκριση ηλικίας. Σήμερα, με αφορμή μια φωτογραφία της Μαντόνα τόπλες, είδα μεταφρασμένο στα ελληνικά τον όρο ageism, ως ηλικιοφοβία. Δεν είμαι καλλιτέχνης κι έτσι δυστυχώς δεν μπορώ να δουλεύω πάντα εκεί και να απολαμβάνω τον αέρα ελευθερίας, ισότητας και απουσίας καθε είδους διάκρισης που έζησα εκεί.

Με γνωριμίες και επαφές φίλων άρχισα να εργάζομαι ως επιμελήτρια εκδόσεων.Παράλληλα, έδινα βιογραφικά, όπου μου ζητούσαν ή όπου έβλεπα ότι μπορούσα να ταιριάζω σε αυτό που ζητιόταν. Σε μεγάλο εκδοτικό οίκο που ζητούσαν κάποιον/α να έρχεται σε επαφή με τον τύπο και να συντονίζει τη δραστηριότητα που είχε σχέση με την εξωστρέφεια, να γράφει και να προβάλλει τη δραστηριότητά τους, δεν πέρασα καν στο πρώτο στάδιο της επιλογής, παρά τις δυο θερμές συστατικές επιστολές που είχα επισυνάψει στο βιογραφικό μου, όπως ζητούσε η αγγελία. Ηλικία; Μάλλον.

Η συνεργασία με τους εκδοτικούς οίκους δεν είναι χωρίς εμπόδια, εκτός του γεγονότος ότι είναι κακοπληρωμένη. Όταν ρωτήθηκα, μετά τη δεύτερη επιμελητική συνεργασία μου, πόσο θα ήθελα να πληρωθώ και είπα «όσα μου δώσατε και την προηγούμενη», η συνεργάτις του εκδότη επέμενε ότι είχε την εντολή να με ρωτήσει. Απάντησα κι εγώ, υπολογίζοντας τα χρήματα που είχα πάρει την προηγούμενη φορά, και το μέγεθος του βιβλίου,και δήλωσα ένα ποσόν, για να μου προτείνουν στο τέλος 30% κάτω. Η συνεργασία τελείωσε άδοξα. Σε επόμενη συνεργασία, με άλλον φορέα, μεταφραστική αυτή τη φορά, στάθηκε αδύνατον να βρεθεί ένας νόμιμος τρόπος πληρωμής, που να είναι και ελάχιστα συμφέρων.

Η κορυφαία, ως τώρα, στιγμή αυτής της πορείας αναζήτησης εργασίας ήρθε την προηγούμενη εβδομάδα κι ήταν αυτή που με έκανε να γράψω το τόσο προσωπικό κείμενο. Βρέθηκα με τρεις ανθρώπους που έχουν προσληφθεί από έναν φορέα του ευρύτερου δημοσίου τομέα για να φέρουν εις πέρας συγκεκριμένο πρότζεκτ διαρκείας ενός έτους. Παρόντες στη συνάντηση ήταν ο διευθυντής, η διευθύντρια του έργου και μια τρίτη, διευθύντρια κι αυτή, του κάτι τι, που δεν το θυμάμαι. Με υποδέχτηκαν με πολλή χαρά, αφού θα αναλάμβανα για ένα χρόνο τη γραμματειακή υποστήριξη και την παρακολούθηση των επί μέρους δράσεων, με αντάλλαγμα ένα γραφείο, όχι το έπιπλο, κι ένα μέιλ του οργανισμού. Τον προϋπολογισμό, όπως μου εξήγησαν, τον είχαν ήδη μοιράσει μεταξύ τους, «είναι και περιορισμένος, άλλωστε». Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που τολμούν να ζητούν από «εθελοντές»να κάνουν δωρεάν τη δική τους δουλειά; Ευτυχώς η συνάντηση κράτησε μόνο δέκα λεπτά. Ευχαρίστησα κι έφυγα κι είπα να γράψω τις περιπέτειές μου, γιατί φαντάζομαι δεν είμαι κι η μοναδική. Ίσως όμως να αποτελεί κι ενα ρεκόρ, πρόταση ΔΩΡΕΑΝ γραμματειακής υποστήριξης για ένα χρόνο!

Θα ήμουν άδικη, αν δεν ανέφερα, τη συνάντησή μου με την υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του Pierce College, η οποία μετά από μια αναλυτική και ουσιαστική συζήτηση μου είπε ότι η πολιτική είναι να παίρνουν αποφοίτους του σχολείου τους, αυτή τη δύσκολη εποχή. Για να κλείσω αυτό το επίπονο αλλά και life changing οδοιπορικό, θέλω να πω ότι η λύση, η προοπτική βρέθηκε για μένα σε ένα σχέδιο που εκπονήθηκε από την αρχή από έναν ´Ελληνα που άλλαξε επαγγελματική πορεία και μια Αμερικανοκινέζα που σκέφτηκαν να οργανώνουν μαθήματα ελληνικού πολιτισμού σε κινέζους μαθητές που επισκέπτονται την Ελλάδα. Μια επαγγελματική προοπτική που φτιάχτηκε από την αρχή, πρωτότυπα κι ευέλικτα, χωρίς στεγανά και περιορισμούς, άλλους από αυτούς που θέτει η ελληνική νομοθεσία, που δεν είναι και λίγοι.

Φιλόξενο χώρο στην πορεία αυτή μου έδωσε το διαδικτυακό συνδρομητικό μέσο ερευνητικής δημοσιογραφίας, insidestory.gr, όπου αρθρογράφησα για θέματα εκπαιδευτικά και βέβαια η Athens Voice που φιλοξενεί με δημοκρατική άνεση τους κοινωνικούς αλλά και επαγγελματικούς προβληματισμούς μου.

Με ποιες λέξεις θα απέδιδα την εμπειρία μου; Αποκλεισμός, δυσπιστία, ηλικιοφοβία, κρυμμένες ατζέντες και στον αντίποδα πρωτοτυπία, δημιουργικότητα, τόλμη, άνοιγμα, ανοχή της διαφορετικότητας. Η λύση, για όσους αναζητούν στην ηλικία αυτή επαγγελματική προοπτική είναι να φτιάξουν κάτι από τη αρχή, που θα το θεωρήσουν δικό τους, θα έχουν λόγο στη διαμόρφωσή του. Κάτι καινοτόμο που να αξιοποιεί τη γνώση και την εμπειρία τους. Κάτι, όπως λέμε στα ελληνικά, out of the box.

*Δημοσιεύτηκε στο athensvoice.gr στις 11/2/2018. 

Add comment


Security code
Refresh