Πέμπτη, 28 Μάρτιος 2024

«Η οικονομία είναι ψυχολογία»

Τελικά δεν είναι ασφαλής η ιστορική αναγωγή – άλλοι την πηγαίνουν στον Ξενοφώντα Ζολώτα, άλλοι στον Παναγή Παπαληγούρα, άλλοι στον ίδιο τον Κωνσταντίνο Καραμανλή της πρώτης 8ετίας – πλην η λογική του «η οικονομία είναι 80% (ή όσο επιθυμεί ο καθείς) ψυχολογία» σταθερά επανέρχεται στην Ελληνική πολιτική ζωή – κυρίως όταν επικρατούν κραδασμοί, και μάλιστα όταν επανέρχεται η λησμονημένη πλέον σ' εμάς (λόγω ευρώ, ύστερα λόγω υφεσιακών Μνημονίων) πληθωριστική μνήμη. Εδώ που τα λέμε, αυτή η εκδοχή επιστημονικοφανούς λαϊκής σοφίας των πολιτικών, που κατά βάθος υποδηλώνει ότι η πολιτική διαχείριση της οικονομίας υπόσχεται σταθερότητα ή/και αναπτυξιακή αντοχή, δεν είναι Ελληνική αποκλειστικότητα – μέχρι και Νομπελικούς τίτλους τιμής με τα συμπεριφορικά Οικονομικά έχει διεκδικήσει (Κάνεμαν, Τάλερ).
Επιστρέφοντας όμως στην χαμηλή πτήση της εδώ πολιτικής διαχείρισης, το «η οικονομία είναι ψυχολογία» προσλαμβάνει δυο όψεις: αφενός εκείνην που λέει ότι πρέπει η κοινή γνώμη/τα οικονομούντα άτομα/οι συντελεστές της οικονομίας να προσεγγίζονται με κατάλληλα εργαλεία επηρεασμού (λαμπρό δείγμα η προ ημερών έκκληση Μαξίμου προς το οικονομικό ρεπορτάζ – πολυσυζητήθηκε, δεν διαψεύσθηκε πάντως – να μην «ανεβάζει τα θέματα ακρίβειας» ώστε να αποφευχθεί αυτεπιβεβαιούμενη προφητεία...). αφετέρου η ίδια η διαχείριση δια της οικονομικής πολιτικής ενσωματώνει φόβους και/ή προσδοκίες των υπεύθυνων πολιτικής, ψυχολογικής φύσεως.
Ο καημένος ο Προϋπολογισμός 2022 ως βάση συζήτησης για την διαχείριση της μετά-την πανδημία εποχής, που καταλήγει να είναι διαχείριση στο μέσο της νέας κρίσης (τουλάχιστον της ανατιμητικής κούρσας της ενέργειας, μάλλον και συνολικής επανεμφάνισης του πληθωρισμού) δίνει χαρακτηριστικό παράδειγμα για το τελευταίο αυτό.
Ενσωματώνει την υποχρεωτική αισιοδοξία, με τον στόχο ρυθμού ανάπτυξης για το 2021/έτος βάσης – από 3,6% που ήταν αρχικά στο (πρόσφατο) Μεσοπρόθεσμο , ήδη στο 5,9% στην ΔΕΘ από χειλέων Πρωθυπουργού – να αναθεωρείται πλέον στο 6,1%. Ταυτόχρονα, η προσδοκώμενη σωρευτική ανάπτυξη για το 2021-22 τοποθετείται στο 10,8%, δηλαδή σε αισθητή υπέρβαση (κατά 1,7%) του επιπέδου του 2019, προ-πανδημίας. Αυτή η αισιόδοξη προβολή, ακριβώς ψυχολογικές αντοχές πάει να κινητοποιήσει. και τούτο την στιγμή που το κύμα ακρίβειας (κατά την λαϊκή/δημοσιογραφική διατύπωση), η επανεμφάνιση του πληθωρισμού (κατά ευγενέστερη διατύπωση, που πάντως σε κάθε στροφή μπορεί να φέρει σφίξιμο της νομισματικής πολιτικής) μπορεί να αποθερμάνει την ζήτηση και να προσγειώσει την οικονομία.
Βέβαια, φρόντισε και ο ΥΠΟΙΚ Χρ. Σταϊκούρας, και ο αναπληρωτής Θ. Σκυλακάκης να κρατήσουν κάποιες επιφυλάξεις. Για «συντηρητικές εκτιμήσεις, ρεαλιστικές προβλέψεις, φιλόδοξους στόχους» μίλησε ο πρώτος. Ο δεύτερος, που απηύθυνε έκκληση «να διατηρούμε [στην Βουλή] επαφή με τους αριθμούς, ασχέτως των απόψεών μας», προειδοποίησε για επιφυλακτική στάση τους μήνες που θα ακολουθήσουν ακριβώς λόγω της αβεβαιότητας που επιτείνεται στο μέτωπο των τιμών – και μάλιστα στα ενεργειακά.
Την διάσταση της αβεβαιότητας που – σε βάση ανησυχίας για την πανδημία – επιτείνει ήδη το εντεινόμενο φαινόμενο της ακρίβειας («με τεράστια πολιτική, κοινωνική και πολιτική επίπτωση») προσέγγισε, αναμενόμενα η Εφη Αχτσιόγλου από την Αξιωματική Αντιπολίτευση, θέτοντας όμως την έμφαση στην εμβάθυνση των ανισοτήτων και προβλέποντας ότι «εφεξής οι κρίσεις θα πυκνώνουν». (Διόλου τυχαία, τα κυβερνητικά έδρανα έφεραν στην θέση εισηγητή τον Θοδωρή Ρουσόπουλο, πρώην κυβερνητικό εκπρόσωπο της εποχής Κ. Καραμανλή/Γ. Αλογοσκούφη).
Θα δούμε πώς θα πάει η ψήφιση του Προϋπολογισμού στα διαδοχικά βήματα της διαδικασίας, τώρα: δηλαδή αν θα ακολουθηθεί η παλιά πρακτική της επιλεκτικής επιψήφισης δαπανών όπως της Άμυνας ή των καταστροφών ή της αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης. Όμως, οι αναφορές στα ψυχολογικά – στοιχηματίζουμε – θα εγκατασταθούν για τα καλά στο μέσον της σκηνής.

*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 16/10/2021. 

Προσθήκη νέου σχολίου


Κωδικός ασφαλείας
Ανανέωση