Παρασκευή, 06 Δεκέμβριος 2024

Η καμπύλη Λάφφερ της μη-συμμόρφωσης

Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα με την βίαιη αντιπαράθεση στις πλατείες και τους δρόμους – προχθές με μια ομάδα αστυνομικών (δηλαδή ανθρώπων που φέρουν στολή, με το εθνόσημο...) να λιανίζουν στο ξύλο μοναχικό πολίτη (του οποίου δόθηκαν, εν συνεχεία, επισήμως τα στοιχεία δημοσίως, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών του πεποιθήσεων), χθες το βράδυ στα πλαίσια μαζικής διαδήλωσης μια ομάδα ακόμη αταυτοποίητων ατόμων να λιανίζουν στα όρια της θανατηφόρου βλάβης αστυνομικό που ξηλώθηκε από την μηχανή του, όλα αυτά στην όχι-ακριβώς-μαχητική Νέα Σμύρνη – ,ο,τιδήποτε άλλο ως αντικείμενο ανάλυσης κινδυνεύει να μην έχει νόημα. Όμως τα όρια αυτής της στήλης, αλλά και η ανάφλεξη του δημοσίου λόγου αυτές τις ημέρες δεν επιτρέπουν να φθάσουμε το επιχείρημα εκεί που (φοβόμαστε) οδηγείται: το μονοπώλιο της βίας – που υποτίθεται ότι διακρατά το Κράτος – κινδυνεύει να ξεφύγει. Υπό περισσότερες της μιας έννοιες.
Αντ' αυτού, ο αναγνώστης θα μας επιτρέψει να μιλήσουμε για κάτι που – εκ πρώτης όψεως – θα φανεί πολύ απομακρυσμένο από την πίεση και την ένταση και την επικινδυνότητα των ημερών. Αν μείνει για λίγο μαζί μας, ίσως διαπιστώσει ότι κατά βάθος δεν είναι και τόσο άσχετο. Λοιπόν: θα μιλήσουμε για λίγο για την καμπύλη Λάφφερ. και για το φαινόμενο της μη-συμμόρφωσης, όταν οι κανόνες που τίθενται και επιχειρείται να εφαρμοσθούν ξεπερνούν ένα όριο λογικής απαίτησης.
Να θυμίσουμε ότι η Laffer curve, δημιούργημα ενός όχι-και-τόσο σημαντικού οικονομολόγου των Οικονομικών της Προσφοράς, του Αρθρουρ Λάφφερ της δεκαετίας του 70, αφορούσε το βάρος της φορολόγησης. Είχε υποστηρίξει ο Λάφφερ ότι, όσο η φορολόγηση βαραίνει, όσο οι φορολογικοί συντελεστές αυξάνονται (ή και συνολικά η φορολογική πίεση εντείνεται: βάση επιβολής, μέθοδοι ελέγχου κοκ), για ένα διάστημα τα φορολογικά έσοδα αυξάνονται. Από ένα σημείο και πέρα, όμως, τα έσοδα παρουσιάζουν κόπωση. διστάζουν. επιπεδοποιούνται. Όταν η πίεση αυξηθεί κι άλλο (αργότερα υπολογίσθηκε το σημείο καμπής κάπου στο 70%)... τότε, τα έσοδα κάμπτονται. Είτε δραστηριότητες εγκαταλείπονται. είτε οι άνθρωποι περνούν στην μαύρη οικονομία. Όταν αυξηθεί κι άλλο η πίεση, τότε τα έσοδα καταρρέουν. Η εκφώνηση της καμπύλης Λάφφερ έφερε την φορολογική μεταρρύθμιση της εποχής Ρέηγκαν στις ΗΠΑ. ύστερα εισήχθη και στην Ευρώπη. Πολλοί στην αρχή την καταφρόνησαν: ο Λάφφερ δεν είχε υψηλές ακαδημαϊκές περγαμηνές. Όμως η λογική του ότι υπάρχει όριο στην υπερφορολόγηση «ακούστηκε» έκτοτε (Ορθώς κάποιος θα μας παρατηρήσει ότι η Τρόικα, την εποχή των δικών μας Μνημονίων, «πέτυχε» με την προκαταβολή φόρου επόμενης χρήσης και την μετατροπή των ασφαλιστικών εισφορών σε επίφορο και με τις εισφορές αλληλεγγύης, να φτάσει σε φορολόγηση ανώτερη του 100% του εισοδήματος – χωρίς η οικονομική δραστηριότητα να λειώσει ολωσδιόλου. Όμως... η δυνατότητα λειτουργίας στην γκρίζα, την μαύρη, ή την κατάμαυρη οικονομία δίνει ΄ίσως μια απάντηση στο «πώς βγαίνει πέρα, αυτό;» υπό Ελληνικές συνθήκες).
Εκείνο, όμως που ζούμε τώρα είναι μια καμπύλη Λάφφερ της μη-συμμόρφωσης στα υπερηφάνως διακηρυσσόμενα και συνεχώς επιβαρυνόμενα μέτρα τιθάσσευσης του κορωνοϊού. Τα lock-down που συμπληρώνονται από curfews (ξενικά, οι λέξεις καταστολής της δραστηριότητας εντυπωσιάζουν περισσότερο...), η συνεχής αναφορά σε χαλάρωση που έρχεται στην επόμενη στροφή (και σε «έξυπνα μέτρα» που απλώς αποδεικνύονται πρόσθετες απαγορεύσεις), τα πρόστιμα, το πρότυπο βλοσυρό ύφος Νίκου Χαρδαλιά, επ' εσχάρων και λίγο ξυλοκόπημα στις πλατείες - όλα αυτά που μέχρις ενός σημείου συγκρατούσαν τον κόσμο, τώρα πλέον δημιουργούν αρνητικές αποδόσεις. Η συμμόρφωση υποχωρεί υποχωρεί κι άλλο. Κραυγές για τους νέους στις πλατείες, ακόμη περισσότεροι προσέρχονται. Κατάρες για τα κορωνοπάρτι, πύκνωση των κορωνοπάρτι, μέχρι και στο κτίριο της ΓΑΔΑ, ή πάλιν εκείνο της Πολιτικής Προστασίας ή του ΕΟΠΥ, ή των ΚΟΜΥ (ας τα βρουν μεταξύ τους). Οι πορείες διαδέχονται τις πορείες, οι απαγορεύσεις όταν έχει πολύν κόσμο αίρονται από μόνες τους αν δεν οδηγούν σε αναφλέξεις. Και, «φυσικά», ο κορωνοϊός διαδίδεται: η κάμψη της απόδοσης των μέτρων μετριέται στις εντατικές – και τους θανάτους.

*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 13/3/2021. 

Προσθήκη νέου σχολίου


Κωδικός ασφαλείας
Ανανέωση